1282723048

12 Biuletyn RPO - Materiały Nr 58

tujących model administracji publicznej największe znaczenie wydaje się mieć ustrój państwowy i struktura terytorialna państwa. Ustrój państwowy odgrywa w tym względzie decydującą rolę, gdyż chodzi nie tylko o reżim polityczny (demokratyczny lub niedemokratyczny) ale również o formę rządu (parlamentarno-gabinetowa lub prezydencka, republikańska lub monarchia konstytucyjna)”¹. Fakt ten nie może jednak usprawiedliwiać sytuacji, w której orzeczenia organów administracji podejmowane są przez zaangażowane politycznie osoby².

A zatem, nasuwa się pytanie, czy w naszym systemie jest uwzględniony czynnik dobrej administracji? Kwestię tą należy rozpatrywać w świetle wypracowanych w Europie Zachodniej standardów postępowania administracyjnego, zawartych przede wszystkim w aktach prawa międzynarodowego (chodzi tu o ratyfikowane przez Polskę konwencje międzynarodowe, akty prawa „soft-law”, Europejski Kodeks Dobrej Administracji, orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu). Czy zatem administracja publiczna jest nastawiona, i czy powinna być nastawiona na „rozum”, czy jedynie na „kontrolę wskaźników”? Innymi słowy, czy załatwiający sprawę urzędnik powinien jedynie wykazywać się przed swoim przełożonym i dbać o to, aby do budżetu państwa lub np. do budżetu gminy wpływało jak najwięcej środków finansowych, czy też powinien starać się pomóc człowiekowi w załatwieniu jego sprawy, dojść z nim do porozumienia - nawet kosztem interesu finansowego państwa? Weźmy np. pod uwagę sytuację, gdy ktoś nie dopełnił jakiejkolwiek przewidzianej prawem formalności (np. koniecznej do otrzymania pozwolenia budowlanego) - czy taka osoba powinna bezwzględnie ponieść za to konsekwencje, czy też powinna istnieć możliwość zastosowania jakiegoś innego środka? Może też warto

1

   J.A. Rybczyńska - „Administracja publiczna - zagadnienia wstępne”, pod red. A. Pawłowskiej,

Wydanie II, Lublin 1999 r., str. 15

2

   Wskazuje się, że w „państwie (...) działanie organów (...) odbywa się na podstawie prawa, ad

ministracja zatem nie może podjąć działań niezgodnych z obowiązującymi przepisami czy z przepisami do nich wykonawczymi. Dotyczy to zarówno czynności wyraźnie zabronionych, jak i czynności, których granice są przewidziane przez ustawę” - ibidem, str. 23. Inni autorzy zwracają uwagę, że nie można przeceniać roli administracji publicznej w procesie praktycznej realizacji określonych programów politycznych (por. S.H. Linder, B. Guy Peters - „A Design Perspective on Policy Implementation: The Fallacies of Misplaced Precision”, Policy Studies Review, 1987 r., Nr 6, str. 459-475). Jak ponadto stwierdzał W. Wilson w opracowaniu „The Study of Administration” („Political Science Quarterly”, 1887 r., Nr 2), „administrowanie nie mieści się w obszarze polityki. Problemy administracyjne nie są problemami politycznymi. Polityka określa wprawdzie zadania dla administracji, ale nie powinna mieć wpływu na poszczególne urzędy. Administrowanie (...) jest częścią polityki w tej samej mierze, w jakiej archiwum jest częścią życia społecznego”.