1282723046

10 Biuletyn RPO - Materiały Nr 58

Jest faktem bezsprzecznym, że każdy człowiek, w każdym kraju, ma, lub miał do załatwienia jakąś sprawę w urzędzie, i wyniósł stąd pewne doświadczenia^{1 2 3 4 5}. Nasuwa się pytanie: jakie one były? Czy jesteśmy zadowoleni ze sposobu, w jaki zostaliśmy potraktowani, czy też urzędnik zachowywał się arogancko i opryskliwie, chcąc się nas jak najszybciej pozbyć? Czy jesteśmy zadowoleni z panujących w urzędzie warunków, czy też wystawaliśmy godzinami w kolejkach? Czy łatwo możemy się do urzędów dodzwonić? Czy byliśmy przez urzędników należycie informowani o sposobie załatwienia interesującej nas sprawy? Jak była ona załatwiona? Czy decyzję lub postanowienie wydano w rozsądnym terminie i czy zostaliśmy ewentualnie poinformowani

0    przyczynach opóźnienia? Czy, jeżeli tak nie było, to urzędnik poniósł z tego tytułu przewidziane prawem konsekwencje?

Prawdopodobnie odpowiedzi na te pytania byłyby, przynajmniej w części przypadków, negatywne. Tymczasem w systemie europejskim już od dłuższego okresu czasu wypracowywany jest model, w którym prowadzący postępowanie administracyjne urzędnik oraz zwracający się do niego obywatel są stronami całkowicie równorzędnymi - tj. równouprawnionymi (partnerami). Co więcej, w prawie europejskim rysuje się tendencja, aby administracja publiczna spełniała wobec obywatela funkcję służebną-. Również

1    w Polsce operuje się obecnie pojęciem „służby” w stosunku do administracji publicznej - czego wyrazem była np. uchwalona w dniu 18 grudnia 1998 r. ustawa o służbie cywilnej (Dz. U. 1999 r., Nr 49, poz. 483, z późn. zm.)⁶.

1

państwowej, gospodarczej i politycznej. Tak też zresztą i nauka o administracji powstawała

2

historycznie narastała” - H. Izdebski. M. Kulesza - „Administracja publiczna - zagadnienia

3

ogólne”, wyd. II, Warszawa 1999 r., str. 11

4

   „Administracja publiczna staje się coraz wyraźniejszą częścią naszej codzienności. Jej zadania dotyczą np. spraw tak oczywistych, jak dostarczanie poczty, troska o bezpieczeństwo przechodniów czy obrona narodowa. Bierze na siebie zapewnienie obywatelom tak wielu dóbr i usług, że nawet trudno je wyliczyć. Co więcej, współczesna administracja publiczna reguluje także wiele prywatnych obszarów życia ludzi, takich m. in., które dawniej były pozostawione indywidualnym decyzjom lub działaniu mechanizów rynkowych (...). Czynną rolę administracji publicznej trudno kwestionować nawet po kilkudziesięciu latach systematycznych ataków ze strony konserwatywnych polityków, domagających się ograniczenia jej wpływów na naszą codzienność” - B. Guy Peters - „Administracja publiczna w systemie politycznym”, Warszawa 1999 r., str. 15. „Administracja i biurokracja są niemal równie stare jak sama władza i wszędzie na świecie stają się coraz ważniejszymi instrumentami jej sprawowania” - ibidem, wraz z powołaną literaturą

5

   Tego rodzaju uregulowania znalazły swój wyraz np. w uchwalonym we wrześniu 2001 r. Europejskim Kodeksie Dobrej Administracji. Na służebną rolę administracji publicznej względem obywatela wskazują również inne akty prawa europejskiego, o których będzie mowa w dalszych częściach opracowania

6

   Zgodnie z przepisem art. 2 ust. 1 pkt. 2-3 wskazanej ustawy, korpus służby cywilnej tworzyli m. in. pracownicy zatrudnieni na stanowiskach urzędniczych w urzędach ministrów i przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów oraz urzędach centralnych