SCAN0004 (2)

Geomorfologia i ochrona powierzchni Ziemi - Wietrzenie (zajęcia dla Ochrony środowiska)

sortowanie okruchów skalnych.

Czynniki warunkujące wietrzenie solne:

Do najważniejszych czynników wpływających na ten proces należą:

-    klimat zapewniający wystarczającą ilość wody aby sole mogły być rozpuszczane, ale także na tyle mało wody aby sole nie zostały odprowadzone do rzek, mórz i oceanów, (klimat suchy i okresowo suchy).

-    ekspozycja słoneczna i wietrzna,

-    skała zawierająca związki solne jak i odpowiednio porowata aby mogła następować migracja roztworów solnych.

-    nachylenie stoków warunkujące w dużym stopniu wilgotność (im stromiej tym mniejsza wilgotność).

Przebieg procesu:

Wody z okresowych opadów wsiąkają wgłąb skały rozpuszczając zawarte w niej związki solne. W momencie kiedy górne powierzchnie skał są suche następuje podsiąkanie kapilarne wód zawierających sole. Woda ta może wyparowywać wewnątrz przypowierzchniowych warstw skalnych jak i na samej powierzchni. Jeśli wyparowywuje na powierzchni powstają wówczas naskorupienia, skupienia i wykwity na powierzchni gruntu nazywane eflorescencjami. Natomiast jeśli krystalizacja następuje wewnątrz przypowierzchniowych warstw powstają wówczas subflorescencje, czyli skupienia, soczewki i warstwy zbudowane z kryształów soli znajdujące się w porach, fugach i innych drobnych szczelinach. Krystalizująca soli w przestrzeniach zamkniętych powoduje ten sam efekt jak zamarzająca woda, czyli rozrywanie, odrywanie i odpryskiwanie skorup, łusek, płyt i okruchów a także powstawanie nierówności na powierzchni skalnej.

Wietrzenie skał ilastych (deflokulacja).

Definicja:

Deflokulacja - rozbijanie spoistości skał ilastych wskutek hydratacji i dehydratacji. Procesem tym objęte są oczywiście skały ilaste lub inne zawierające domieszkę iłu, a także w skałach, których szczeliny wypełnione są iłami.

Proces:

Istotę procesu stanowią właściwości fizyczny minerałów iłowych (np. montmorylonit), które podczas nasiąkania wodą zwiększają swoją objętość (nawet 10x), podczas wysychania kurcząc się. W wyniku tego procesu istnieją dwie podstawowe możliwości:

1.    Jeśli materiał ilasty znajduje się w szczelinach skalnych lub między warstwami skalnymi, to nasiąkając wodą rozszerza się powodując duży nacisk i następnie rozsadzając skały (patrz także wietrzenie solne). Następuje wówczas rozpad skorupowy.

2.    Na dużych obszarach, zbudowanych ze skał ilastych dużą rolę odgrywa wysychanie, którego następstwem jest kurczenie się osadów i powstawanie szczelin z wysychania. Z powstałych szczelin następuje wywiewanie i wymywanie materiału. W przypadku łupków po usunięciu materiału ze szczelin i ponownemu ich zasklepianiu (po nawodnieniu) następuje zniszczenie spoistości skał i następnie ich niszczenie.

4/6