SCAN0006

Geomorfologia i ochrona powierzchni Ziemi - Wietrzenie (zajęcia dla Ochrony środowiska)

Wietrzenie chemiczne wskutek hydrolizy.

Definicja:

W wyniku procesu hydrolizy następuje rozkład minerałów na część zasadową i kwaśną i gdzie jeden z produktów ulega usunięciu wraz z roztworem zaś drugi pozostaje na miejscu. Proces ten najczęściej dotyka krzemianów.

Proces i uwagi:

Ponieważ produkty tego typu wietrzenia zależne są m.in. od klimatu można na ich podstawie sądzić o środowisku w jakim powstawały oraz określać często także ich wiek (np. w osadach czwartorzędowych nie powinno być np. kaolinitu). W zależności od klimatu jak środowiska skalenie podlegają procesowi kaolinizacji lub lateryzacji.

W wyniki procesu kaolinizacji (wietrzenie sialitowe) wydzielona krzemionka ulega krystalizacji i tworzą się nowe minerały iłowe: illit, montmorylonit, kaolinit. Produkty są najczęściej plastyczne.

Wietrzenia laterytowe (wietrzenie alitowe) zachodzi w klimacie gorącym okresowo suchym a sam proces jest długotrwały. Powstają wówczas czerwone pokrywy laterytowe (wodorotlenki glinu i żelaza (diaspor, gibbsyt - hydrargillit)) pozbawione krzemionki. Powstają najczęściej na podłożu zasadowym. Produkty tego wietrzenia nie nasiąkają wodą i nie są plastyczne.

Illity - powstają w warunkach klimaty umiarkowanego i zimnego, gdzie wietrzenie przebiega powoli a sód i potas odprowadzane są częściowo.

Montmorylonit - powstaje w klimacie ciepłym i suchym, gdzie przebieg wietrzenia jest szybszy. Wietrzenie to zachodzi w środowisku alkalicznym, gdzie potas ulega całkowitemu odprowadzeniu.

Kaolinit - powstaje w klimacie gorącym i wilgotnym, gdzie proces wietrzenia przebiega najszybciej. Następuje wówczas całkowite usunięcie K, Na, Ca, i Si02.

Produkty wietrzenia chemicznego.

Rozkładowi chemicznemu ulegają prawie wszystkie minerały skałotwórcze, z tym że oczywiście poszczególne z różną prędkością. Stąd też np. w skałach krystalicznych najbardziej wietrzeniu podlegają skalenie i łyszczyki natomiast kwarc pozostaje prawie nienaruszony. W wyniku tego procesu zwietrzelina ze skał krystalicznych składa się z materiału ilastego i zawartych w nim ziaren kwarcowych. W przypadku skał osadowych sytuacja wygląda podobnie gdzie materiał ilasty pochodzi z minerałów podatnych na wietrzenie, zaś jak frakcje grubsze są pozostałością minerałów bardziej odpornych.

6/6