skanuj0005 (23)

152

3. Wybrane problemy planowania zagospodarowania turystycznego

jest to ze skomplikowanym charakterem zjawiska turystyki i wynikającymi z tej cechy konfliktami. Zdaniem E. Cater [1995] w polityce i planowaniu turystycznym należy uwzględniać cztery wymogi, pozostające często ze sobą w sprzeczności: (a) wymogi ludności miejsc odwiedzanych przez turystów, (b) wymogi samych turystów, (c) wymogi instytucji zajmujących się obsługą ruchu turystycznego, jak również (d) wymogi środowiska przyrodniczego. Określenie właściwych proporcji między podanymi kwestiami jest głównym zadaniem stojącym przed planistami zajmującymi się planowaniem zagospodarowania turystycznego. Z tego też powodu przy opracowywaniu planów rozwoju turystyki, a zwłaszcza zagospodarowania turystycznego, jest konieczny udział nie tylko planistów, urbanistów, socjologów i ekonomistów, ale również geografów. Jednocześnie nie tylko władze różnego szczebla i mieszkańcy obszarów rekreacyjnych, ale również eksperci powinni dbać, aby rozwój funkcji turystycznych odbywał się zgodnie z przyjętymi w planach ustaleniami. Od pewnego czasu przyjmuje się, że w procesie planowania (dotyczy to nie tylko zagospodarowania turystycznego) szczególnie aktywna rola powinna przypadać miejscowym władzom [Beauregard 1998,220] oraz ludności miejscowej [Reed, Gili 1997], co jest zgodne ze zdobywającą coraz większe uznanie koncepcją rozwoju zrównoważonego. (Co prawda pogląd ten pojawił się np. w Stanach Zjednoczonych już w latach 50. XX w. - władze niektórych miast uznały, że turystyka może stać się czynnikiem rozwoju dla lokalnej gospodarki -to jednak dopiero w ostatnich kilkunastu latach zalecenia te zaczęły być coraz częściej realizowane w praktyce planistycznej). Jak podaje D.B. Weaver [1997, 281], dążenie do rozwoju zrównoważonego sprawia, że np. propagowanie ekoturystyki, jako pożądanej formy turystyki, przewija się jako główne założenie strategii rozwoju turystycznego prawie we wszystkich planach zagospodarowania turystycznego, poczynając od planów opracowywanych dla szczebla lokalnego, aż po plany rządowe opracowywane dla całego kraju.

Podane wcześniej idee są uwzględniane również w działaniach związanych z planowaniem zagospodarowania turystycznego w Polsce. Jak podaje A. Pawlikowska-Pie-chotka [2009, 207], wśród polskich aktów prawnych uwzględnianych przy planowaniu przestrzennym z myślą o turystyce i rekreacji na szczególne wyróżnienie zasługują ustawy dotyczące ochrony środowiska (2001 r.) i ochrony przyrody (2004 r.), planowania i zagospodarowania przestrzennego (2003 r.) oraz prawa budowlanego (1994 r.), jak również Ustawa z dnia 18 maja 2005 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw, w której zawarto przepisy zgodne z zaleceniami Unii Europejskiej dla jej państw członkowskich (podana ustawa była nowelizowana w. latach 2006 i 2007). Ustawa ta pociągnęła za sobą zmianę licznych norm dotyczących przede wszystkim ochrony środowiska, jak również legła u podstaw m.in. Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz O ocenach oddziaływania na środowisko, w której wiele miejsca poświęcono omówieniu zasad, które powinny być uwzględniane przy sporządzaniu ocen oddziaływania na środowisko (OOS), a ponadto niezbędnych przy planowaniu zagospodarowania turystycznego zgodnego z koncepcją rozwoju zrównoważonego, a zwłaszcza turystyki zrównoważonej.