38370 skanuj0019 (6)

196

3. Wybrane problemy planowania zagospodarowania turystycznego

nu. Według P. Wight [1998,76] do określenia chłonności turystycznej danego obszaru szczególnie użytecznych jest pięć koncepcji:

•    oddziaływania na środowisko (ang. erwironmental impact assessment, EIA), czyli sporządzanie ocen oddziaływania na środowisko (OOŚ), przedtem nazywanych w Polsce ocenami wpływu na środowisko (OWS);

•    oddziaływania skumulowanych skutków (ang. cumulańve effects assessment, CEA);

•    granic dopuszczalnej zmiany (ang. limits ofacceptable change, LAC);

•    zarządzania oddziaływaniem ze strony odwiedzających (ang. visitor impact mana-gement, VIM);

•    doświadczenia odwiedzających i ochrony zasobów (ang. visitor experience and re-source protection, VERP).

Jak już wspomniano w poprzednim rozdziale, koncepq'a LAC, początkowo stosowana głównie na terenach chronionych i leśnych w Stanach Zjednoczonych, dosyć szybko znalazła uznanie wśród osób odpowiedzialnych za funkcjonowanie obszarów chronionych w innych krajach, stając się jedną z najczęściej stosowanych technik optymalizacji wielkości ruchu turystycznego w parkach narodowych i w innych miejscach cennych pod względem przyrodniczym [Ceballos-Lascurain 1996]. W pewnym stopniu przyjęto ją również w niektórych parkach narodowych Afryki Południowej, co znalazło odzwierciedlenie w szeroko stosowanej zasadzie ustalania dziennego limitu odwiedzających, zakazie poruszania się i zatrzymywania w nieprzeznaczonych do tego celu miejscach, nakazie korzystania tylko z samochodów z napędem na cztery koła itp. (Więcej na ten temat powiedziano w dalszej części książki).

3.4. Planowanie zagospodarowania turystycznego na innych obszarach

O ile w przypadku omówionych dotąd obszarów planowanie zagospodarowania turystycznego jest kwestią nadrzędną lub co najmniej równorzędną (jak to dzieje się w przypadku terenów chronionych), o tyle na innych rodzajach terenów jego rola jest uzupełniająca względem innych działów życia społeczno-gospodarczego lub wręcz wtórna. Wówczas jest on jedynie częścią szeroko rozumianego planowania obszarów zurbanizowanych (zarówno miejskich, jak i podmiejskich) oraz terenów wiejskich i jest zdecydowanie podporządkowane zasadom regulującym te rodzaje planowania⁷⁴, dlatego też w przedstawianej książce postanowiono pominąć ten problem.

⁷⁴Problem zagospodarowania turystycznego terenów podmiejskich np. w literaturze polskiej szeroko potraktowali już w latach 60.-70. XX w. J. Szuszkiewicz i in. [1965], B. Król [1968; 1975] oraz S. Rutkowski [1975], a na terenach miejskich M. Drzewiecki [1973] i R. Przybyszewska-Gudelis i S. Iwicki [1973]. Spośród nowszych prac kwestia zagospodarowania turystycznego terenów wiejskich znalazła odzwierciedlenie w publikacji C. Kaźmierowskiego i J. Piekarczyka [2008], a terenów o walorach przyrodniczych po części w pracy A.M. Tomczyk i M. Ewertowskiego [2008].