skanuj0012 (9)

3.3. Planowanie zagospodarowania turystycznego na obszarach chronionych 183

bezpośrednio z nim związanych. Dotyczy to zwłaszcza lokalizacji stoków i tras zjazdowych, a w pewnym stopniu również wyciągów. Ważne dla uprawiania narciarstwa jest nie tylko odpowiednie nachylenie stoków i ich długość, ale i ekspozycja [Warszyńska, Jackowski 1978,46], dlatego tereny służące temu celowi z reguły są urządzane na stokach o ekspozycji północnej i wschodniej, a rzadziej na stokach południowych i zachodnich. Problem ten znalazł odzwierciedlenie m.in. w pracy K. Fiedziukiewicz [2005] poświęconej lokalizacji wyciągów narciarskich w gminie Bukowina Tatrzańska (województwo małopolskie), w której - w chwili prowadzenia badań (w sezonie zimowym 2007/2008 otwarto wyciągi również na stoku o ekspozycji południowo-zachodniej) - większość wyciągów była na stokach o ekspozycji północnej i wschodniej (ryc. 36).

3.3. Planowanie zagospodarowania turystycznego na obszarach chronionych

Zdaniem S. Williamsa [2000,111] wśród podejść dotyczących kwestii, w jaki sposób rozmieścić elementy zagospodarowania turystycznego tak, aby ograniczyć negatywne skutki ruchu turystycznego dla środowiska geograficznego, można wyróżnić trzy zasadnicze koncepcje:

•    strefowania przestrzennego,

•    koncentracji-rozproszenia ruchu turystycznego,

•    ograniczenia dostępności⁶⁷.

Chociaż każde z podanych podejść planistycznych ma swoją specyfikę, z punktu widzenia preferencji turystów, ale również potrzeb ogólnospołecznych, ich cechą wspólną powinno być z jednej strony dążenie do zaspokojenia potrzeb turystów, a z drugiej strony dbałość o zachowanie w możliwie nienaruszonej formie występujących na danym obszarze zasobów środowiska geograficznego (przyrodniczego i kulturowego). Takie ujęcie problemu - ściśle nawiązujące do rozpowszechnionej obecnie koncepcji turystyki zrównoważonej - nie jest czymś nowym, gdyż dało się zauważyć w przyjętych w niektórych krajach planach zagospodarowania turystycznego (np. Francja, Stany Zjednoczone, dawny Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich) już na długo przed sformułowaniem idei zrównoważonego rozwoju [Warszyńska, Jackowski 1978]⁶⁸.

W Stanach Zjednoczonych zainteresowanie relacjami zachodzącymi między turystyką i rekreacją a środowiskiem przyrodniczym i związanymi z tym konfliktami można znaleźć w literaturze przedmiotu już w okresie przed 1939 r. [McMurry 1930, 20].

⁶⁷    S. Williams [2000,111] nazywa to podejście „ograniczaniem wstępu lub wnoszeniem opłat” (ang. restrictive entry or pricing).

⁶⁸    Spośród polskich autorów o kierowaniu się zasadą, aby w trakcie procesu planowania starać się pogodzić potrzeby turystów oraz osób i instytucji zajmujących się usługami turystycznymi z wymogami ochrony środowiska wspominali jeszcze w latach 70. XX w. m.in. M. Stalski [1973], O. Rogalewski [1979], B. Król [1975] oraz J. Warszyńska i A. Jackowski [1978].