Img00272

276

—    dobrą przewodność cieplną,

—    odporność na długotrwałe działanie podwyższonej temperatury,

—    odporność na działanie czynników chemicznych.

Lakiery elektroizolacyjne są roztworami żywic, asfaltów oraz olejów roślinnych w ciekłych substancjach łatwo parujących. W procesie wysychania lakieru następuje odparowanie rozpuszczalnika, natomiast pozostałe składniki tworzą stwardniałe błony na powierzchni lakierowanego obiektu.

Lakiery można klasyfikować z różnego punktu widzenia. W zależności od warunków suszenia rozróżnia się lakiery schnące na zimno, na powietrzu oraz lakiery schnące w podwyższonej temperaturze (tzw. lakiery piecowe), o lepszych własnościach mechanicznych i dielektrycznych.

Z punktu widzenia procesów zachodzących podczas twardnienia, lakiery można podzielić na lakiery chude i tłuste. Schnięcie i twardnienie lakieru chudego ma charakter procesu fizycznego (odparowanie rozpuszczalnika), natomiast lakieru tłustego ma charakter procesu chemicznego (reakcja polimeryzacji i utleniania).

Z punktu widzenia funkcji spełnianej przez lakiery dzielą się one na:

—    lakiery pokrywające,

—    lakiery nasycające,

—    lakiery klejące.

4.148.    Lakiery pokrywające służą do pokrywania powierzchni błoną, której zadaniem jest odizolowanie pokrywanej powierzchni od otoczenia. Lakier pokrywający tworzy po wyschnięciu błonę o dużej wytrzymałości elektrycznej i dużej rezystyw-ności skrośnej. Błona lakieru elektroizolacyjnego powinna być gładka, sucha, bez pęknięć i zmarszczek, nieprzenikliwa dla cieczy i gazów; nie powinna zmieniać swoich własności mechanicznych pod działaniem temperatury, powinna być mało wrażliwa na działanie wilgoci, smarów i oleju mineralnego, powinna mieć dużą przyczepność do podłoża, odporność na starzenie i dobrą przewodność cieplną.

Pokrywanie lakierem przeprowadza się najczęściej przez jedno- lub wielokrotne zanurzenie wysuszonego uzwojenia lub elementu w lakierze. Przy pokrywaniu większych powierzchni stosuje się często natryskiwanie.

Lakiery pokrywające, obok składników podstawowych: żywicy i rozpuszczalnika, zawierają często specjalne dodatki: plastyfikatory (substancje nadające błonie elastyczność i odporność na zginanie i rozciąganie), sykatywy (substancje przyspieszające katalityczne wysychanie lakierów olejowych), pigmenty (barwniki).

Najczęściej do izolowania przewodów (zwanych emaliowanymi) służą lakiery: poli-winyloacetalowe, poliamidowe, epoksydowe, poliuretanowe, poliestrowe i poliimidowe.

4.149.    Lakiery nasycające służą do nasycania (impregnacji) lakierem porowatego dielektryka stałego (np. papieru, przędzy), aby zabezpieczyć go przed zawilgoceniem oraz ochronić przed utleniającym działaniem powietrza. Wypełnienie porów materiału izolacyjnego stwardniałym lakierem polepsza przewodnictwo cieplne izolacji, ułatwiając odprowadzanie ciepła powstającego w uzwojeniu oraz nadaje izolacji sztywność i znaczną wytrzymałość mechaniczną.