img057 (48)

2KMn0₄ + 5H₂0₂ + 3H₂S0₄ -» K₂S0₄ + 2MnS0₄ + 8H₂0 + 50i

utleniacz    reduktor

2FeS0₄ + H₂0₂ + H₂S0₄ -» Fe₂(S0₄)₃ + 2H₂0

reduktor utleniacz

2KI + H20₂ + H₂S0₄ -> l₂ + K₂S0₄ + 2H₂0

reduktor utleniacz

Możliwość dokładnego określenia właściwości utleniająco- redukcyjnych związków, a tym samym dokonywania bezpośrednich porównań, daje tzw. potencjał redoks danego układu. Posługując się nim można ustalić, który ze związków będzie w danej reakcji utleniaczem, a który reduktorem. Potencjał redoks oznacza się przy użyciu półogniwa złożonego z elektrody platynowej zanurzonej w roztworze zawierającym postać utlenioną i zredukowaną badanego pierwiastka lub związku. Np. Mn0₄'/Mn²⁺, Fe³* / Fe²⁺.

Reakcje utleniania-redukcji przebiegają stosunkowo powoli, w przeciwieństwie do reakcji łączenia się jonów, które w praktyce zachodzą natychmiast. Ta różnica szybkości reakcji jest spowodowana odmiennym mechanizmem procesów, W reakcji łączenia się jonów (np. H⁺ + OH*) następuje zobojętnienie ładunków odmiennego znaku, co odbywa się momentalnie. W reakcjach utleniania-redukcji zachodzi wymiana elektronów i to często między jonami naładowanymi jednoimiennie. Reakcje te często przebiegają etapami, ponieważ reduktor zwykle oddaje elektrony stopniowo, a utleniacz też przyłącza je w kilku fazach, np.:

Mn⁷⁺ 4 Mn⁴⁺ 4 Mn³* 4 Mn²⁺

Szybkość całego procesu jest uzależniona od szybkości najwolniej przebiegającej reakcji pośredniej. Przykładem reakcji redoks przebiegającej powoli jest utlenianie jodków do wolnego jodu.

Reakcje strącenia a reakcje redoks. Najbardziej typowym przykładem reakcji strąceniowych połączonych z reakcjami redoks jest redukcja metalicznych kationów do metali. Wynika to z szeregu napięciowego metali. Przykładem takiej reakcji jest wykrywanie rtęci blaszką miedzianą - tworzy się srebrzysta plama metalicznej rtęci. Próba jest na tyle czuła, że może służyć do wykrywania skażeń solami rtęci w ściekach przemysłowych.

Cu + Hg²⁺ Cu²⁺ + Hg

W wielu reakcjach redoks utlenienie lub redukcja związku przebiega z jednoczesnym strącaniem się trudno rozpuszcalnego osadu. Przykładem może być redukcja nadmanganianu potasu w środowisku obojętnym.

MnQ₄ + 4H* + 3e -> MnO? + 2H₂Q

4