IMG 94 (5)

Sabazjos, bóg frygijski czczony w wielu krajach, także w Grecji. Syn —»Persefony i —» Zeusa. Przynosił pomoc w nieszczęściu i przy porodzie. Byt również bogiem rolnictwa i medycyny. Utożsamiano go z Zeusem lub —> Dionizosem. Nie ma własnego mitu.

Sabinowie, jedno z najstarszych plemion zamieszkujących środkową Italię (na północ od Rzymu). Legenda głosi, że przeciwstawili się Rzymianom, którzy chcieli pojąć ich córki za żony. Wówczas —»Romulus podstępnie zaprosił S. na uroczystości ku czci boga —» Neptuna, podczas których doszło do porwania Sabinek. S. wyruszyli na Rzym, by je odzyskać, ale kobiety zdołały powstrzymać walczące strony. Ostatecznie zawarto pokój, a S. i Rzymianie połączyli się; połączone narody przyjęły nazwę Kwiryci. Z czasem S. ulegli romanizacji. Patrz także Flora, Kwirynus, Luna, Sol, Tarpeja, Tatiusz, Terminus.

Salacja, żona boga wód —> Neptuna (późniejszego boga mórz), rzymska bogini źródeł.

Sal makie, -» nimfa źródła górskiego w Karii (kraina w Azji Mniejszej). Zakochała się w pięknym młodzieńcu —»Hermafrodycie. Bogowie sprawili, że oboje połączyli się w jedną istotę (hermafrodyta).

Salus, jedno z najstarszych bóstw rzymskich. Bogini rzymska. Uosobienie zdrowia i dobrobytu. Po wprowadzeniu kultu -> Eskulapa utożsamiano ją z jego córką —> Hygieją.

WIV w. p.n.e. wystawiono jej świątynię na Kwirynale. Zanim ustanowiono kult S., czczono sabińską boginię Stre-mię. W czasach cesarstwa czczona była jako bogini zdrowia i pomyślności cesarzy.

Sancus, jedno z najstarszych bóstw Rzymu pochodzenia sabińskiego. Z czasem utożsamiony z bogiem Dius Fidus. Wystawiono mu świątynię na Kwirynale. Czuwał nad dotrzymywaniem przysiąg. Bóstwu temu poświęcono majątek Witruwiusza (z miasta Prywemum) skazanego za zdradę i złamanie umowy przyjaźni z Rzymem. Za pieniądze uzyskane ze sprzedaży majątku zrobiono z brązu tarcze i postawiono je w świątyni boga (Liw., ks. 8, rozdz. 20).

Saturn • 323

Sabińskie bóstwo Semo Sancus Dius Fidius językoznawcy zestawiają z łacińskim Semunes, bóstwem zasiewów, ale pochodzenie i funkcje sabińskiego boga budzą kontrowersje.

Sarapis patrz Serapis

Sarpedon, ¹ syn —> Zeusa i —> Europy, brat -> Minosa, z którym popadł w spór i musiał opuścić Kretę. Został królem Lykii.² Inny S., jego wnuk (syn Zeusa i Laodamii), walczył pod -» Troją w obozie Trojan. Dał się poznać jako odważny wojownik, ale z wojny nie wrócił, zginął w pojedynku z —> Patroklesem. • Jego wizerunek zachował się na malowidłach wazowych z przełomu Vl/V w. p.n.e. Patrz także Asterios, Ukos, Radamantys, Tlepolemos.

śmierć Sarpedona

Saturn (gr. —» Kronos), staroitalski bóg rolnictwa i zasiewów, przedstawiany pod postacią starca z sierpem. Utożsamiany był z greckim Kronosem. Jego małżonką była bogini -> Ops (‘obfitość, dostatek’), utożsamiana z grecką —» Reją. Strącony z tronu przez -> Jowisza (Zeusa) schronił się w Italii, gdzie zapanował wówczas -»złoty wiek: ludzie żyli dostatnio i szczęśliwie (Owidiusz, -»Metamorfozy, ks. I, w. 89). W 489 r. p.n.e. u stóp -* Kapitolu S. poświęcono świątynię w miejscu starego ołtarza, na którym wcześniej składano ofiary z ludzi. W podziemiach świątyni umieszczono skarbiec państwa. Wprowadzono też święta ku jego czci zwane Saturnaliami (w drugiej połowie grudnia), trwające tydzień. W ostatnim dniu świąt symbolicznie dawano niewolnikom jeden dzień wolności. Podczas Saturnaliów obdarowywano się prezentami. Imię-