IMG277

DYSONANS, HIPOKRYZJA I OBRAZ WŁASNEJ OSOBY

1 Prosta.

^n,e ^egost. zewnętrznej samym dyJ m wystaraj rdzenie |||| jego zmniejs^ onansu byłabj^ e było nieco 1 ji, w procesie 1 interesującej ;o studenta stw

cym na cdnto li, że ludzie, bu przyjęcie dó OT rzechodzą W ocnienia śuH nagrodami; W puszczenia, M ystkie przęśl cgodne z p®n

) -i

edukuje dys^l

wywołana

ywialnych^J

dyskusyjnej^ nie i postaci l marih^ i

ich, Arons^ ibec rzeko^,

62).

większości psychologów społecznych, ponieważ symbolizowały uderzający i przekonujący akt wyzwolenia z dominacji ogólnej teorii nagrody-wzmoc-nienia. Wyniki tych wczesnych eksperymentów ukazały w sposób dramaty-(gny, że przynajmniej w pewnych warunkach teoria nagrody jest nieodpowiednia. Dzięki temu, badania dysonansu były głosem trąbki wzywającej do boju psychologów społecznych o orientacji poznawczej, ponieważ w najbardziej uderzający sposób ogłaszały, że istoty ludzkie myślą; nie zawsze zachowują się w sposób mechaniczny. Badania te pokazały, że istoty ludzkie uprawiają wszystkie rodzaje gimnastyki umysłowej w celu usprawiedliwienia swego własnego zachowania.

Być może najważniejsze jest to, że teoria dysonansu stała się inspiracją ^sformułowania ogromnej liczby różnorodnych, charakterystycznych dla niej hipotez, które można było testować w laboratorium. Liczba różnorodnych badań, jakie wyprodukowała teoria dysonansu, jest doprawdy zdumiewająca. Badania te obejmują całą gamę tematów — od podejmowania decyzji do preferencji w zakresie kolorów; od socjalizacji dzieci do leczenia ludzi z chorobliwego lęku przed wężami; od atrakcyjności w kontaktach międzyludzkich do zdarzeń poprzedzających odczuwanie głodu i pragnienia; od neofickiego zachowania gorliwców religijnych do zachowania hazardzistów na torze wyścigowym; od nakłaniania ludzi, by oszczędzali wodę, gdy biorą prysznic, do wystawienia na oddziaływanie wyselekcjonowanych informacji; od pomagania ludziom w przezwyciężaniu pokusy oszukiwania przy grach karcianych do skłaniania ich do uprawiania bezpieczniejszego seksu.

Wpływ teorii dysonansu poznawczego wykraczał nawet poza wytwarzanie nowej i podniecającej wiedzy. Jeżeli wymagała tego natura hipotez, które weryfikowaliśmy, badacze społeczni zmuszeni byli rozwijać nową metodologię doświadczalną - skuteczny, wpływowy zestaw procedur, które Pozwalały nam zadawać naprawdę ważne pytania w bardzo precyzyjny sposób. Jak wszyscy wiemy, laboratorium jest środowiskiem raczej sztucznym. Jednak badania dysonansu sprawiły, że konieczne stało się przezwyciężę tej sztuczności poprzez wypracowanie metodologii, która łapie badanych w sidła ciągu zdarzeń - przedstawienia, jeśli chcecie - wykluczającego Możliwość, że badani uchylą się od potraktowania tych wydarzeń poważnie.

W swoich artykułach na temat metod badawczych (Aronson, Carls-jUj 1968; Aronson i in. 1990) nazwałem tę taktykę rzeczywistością do-s^iadczalną, gdzie w obrębie nic nie ukrywających granic laboratorium, Prawdziwe rzeczy przytrafiają się prawdziwym ludziom. Ze względu na °*tarę naszych hipotez nie mogliśmy pozwolić sobie na luksus - tak Powszechny we współczesnych badaniach - pozwolenia badanym na bierne ?*Manie taśmy wideo z wypadkami przytrafiającymi się komu innemu | ^doiconywanie następnie ich oceny. Nasze pytania badawcze