IMG731

Przedmowa

W roku 1965 Erich Fromm został emerytowanym profesorem psychoanalizy w Narodowym Autonomicznym Uniwersytecie w Meksyku. W tym samym czasie ukończył również badania nad społecznym charakterem wsi meksykańskiej Chiconcuac. Uwolniony od uniwersyteckich obowiązków i pochłonięty pracą nad nowym projektem, zwracał się do wielu organizacji w poszukiwaniu funduszy dla nowego programu zatytułowanego „Systematyczne badania nad humanistyczną psychoanalizą", który postanowił opisać w trakcie następnych kilku lat. Miała to być praca składająca się z trzech lub czterech tomów, obejmujących cały zakres psychoanalitycznej teorii i praktyki. Chodziło mu ni mniej, ni więcej tylko o dialektyczną rewizję całego nurtu.

Pierwotnie tę „systematyczną i obszerną pracę” o psychoanalizie Fromm zamierzał napisać jako formalne dopełnienie swojej praktyki psychoanalityka, nauczyciela i superwizora. Projekt ten chciał wzbogacić opisem historii niektórych przypadków. Tak się jednak nie stało. I chociaż Fromm pracował nad projektem ponad dziesięć lat. z czasem jego zainteresowanie przesunęło się znacząco w kierunku problemu zbudowania odpowiedniej psychoanalitycznej teorii agresji. Rezultaty badań przedstawił w swym obszernym dziele Anatomia ludzkiej destruk-tywności.

Tych aspektów swojego projektu Fromm jednak nie zrealizował lub naszkicował tylko ich teoretyczne tło. Opublikował wyłącznie jedną pracę z tego obszaru: Kryzys psychoanalizy. Ujawniła ona potrzebę szczegółowej rewizji psychoanalizy, nawet tej jej postaci, której egzemplifikacją w późniejszym okresie rozwoju stała się tzw. psychologia ego. Jednak Frommowi nie udało się opublikować swoich przemyśleń w tej kwestii.

Niniejsza książka zawiera niepublikowane do tej pory prace nad humanistyczną i dialektyczną rewizją psychoanalizy, dokonywaną przez Fromma w latach 1968-1970. Największa, spójna część manusktyptu (rozdział 2) nosi przeto