IMG732 (2)

40 Wśród znaków i struktur

należy brać również pod uwagę wzajemne stosunki między poszczególnymi wpływami. Czeska literatura pozostawała w ciągu XIX i XX wieku w styczności z całym zespołem obcych literatur: niemiecką, rosyjską, francuską, polską, a także słowacką. Kontakty te oddziaływały na literaturę czeską nie tylko następczo, ale często też symultanicznie. I choć większość z nich widziana ze stanowiska literatur oddziaływających miała charakter jednostronny, bez aktywnego udziału literatury czeskiej w światowym życiu literackim (po okresie kontrreforma-cyjnego upadku musiała ona dopiero dopracowywać się poziomu europejskiego), to jednak wpływy te bynajmniej nie przeszkodziły swoistemu rozwojowi literatury czeskiej. Było ich wiele i w ten sposób wzajemnie się równoważyły, relatywna doniosłość każdego z biegiem czasu się zmieniała, a literatura czeska skłaniając się raz ku jednym, raz ku innym, wytwarzała owocne napięcie dialektyczne zarówno w swoim stosunku do nich, jak też w ich wzajemnych stosunkach.

Zbliżamy się do koóoa rozważań o strukturalizmie w badaniach nad sztuką, chociaż nie zdołaliśmy wskazać wszystkich perspektyw, które otwiera on przed rozważaniami teoretycznymi i historycznymi. Ale bo też nie było naszym zadaniem wyczerpanie problematyki, lecz tylko przedstawienie paru podstawowych zagadnień, które kierunek ten charakteryzują^Strukturalizm powstał i żyje w bezpośredniej łączności z twórczością artystyczną, i to z twórczością współczesiią^/Swego stosunku do niej nie traci także wtedy, kiedy próbuje — zgodnie z dzisiejszą wrażliwością artystyczną — naświetlić sztukę przeszłości, pokazać, jak rozwiązywała ona swoje problemyZwiązek między teoretyczno-estetycznym strukturalizmem a dzisiejszą sztuką jest obustronny. Artyści i teoretycy żywią zgodnie przekonanie, że epoka dzisiejsza zobowiązuje jednych i drugich do konsekwentnego i śmiałego przemyślenia twórczości artystycznej w odniesieniu do rewolucyjnie zmieniającej się sytuacji człowieka w świecie.

ESTETYCZNA FUNKCJA, NORMA I WARTOŚĆ JAKO FAKTY SPOŁECZNE

Przełożył JACEK BALUCH