IMGA72 (3)

związanych z naszymi i cudzymi gwałtownymi impul. sami uczuciowymi.

W baśni Królewna Śnieżka konflikty edypalne przeżywane przez dziewczynkę w okresie dojrzewania niel ulegają stłumieniu, ale zostają wyjawione, skupiając! się na osobie matki jako rywalki. Natomiast stanowisko ojca (myśliwego) w tym konflikcie dalekie tu jest od I jasności i zdecydowania. Nie spełnia on rozkazu królo-wej, ale nie wypełnia też swego moralnego obowiązku, jakim jest zapewnienie królewnie Śnieżce bezpieczeństwa. Nie zabija jej wprawdzie własnymi rękami, ale jednak pozostawia ją w lesie, mając wszelkie powody przypuszczać, że zginie od dzikich zwierząt. Myśliwy próbuje zarówno zadowolić matkę — udając, że wykonał jej rozkaz, jak oszczędzić córkę — przez to, że jej sam nie zabija. Nieustająca nienawiść do królewny! Śnieżki i zazdrość o nią, jaką przejawia matka, to kon-1 sekwencja ambiwalentnej postawy ojca, która w omawianej baśni rzutowana zostaje na niegodziwą królową; stąd też królowa pojawia się w życiu królewny Śnieżki wciąż na nowo.

Królewna Śnieżka niewiele otrzymuje od słabego ojca, podobnie jak Jaś i Małgosia. Częste pojawianie sią w baśniach tego rodzaju postaci wskazuje, że mąż zdo-l minowany przez żonę to nic nowego na świecie. Jako ojciec, mężczyzna taki albo stwarza dziecku niepokonal-ne trudności, albo nie jest w stanie pomóc mu w rozwiązaniu jego problemów. Oto inny przykład, jak ważne prawdy baśnie przekazują rodzicom.

Dlaczego we wspomnianych baśniach matka otwarcie odrzuca dziecko, podczas gdy ojciec często jest tylkol słaby i bezradny? Obraz niegodziwej matki (macochy)l i słabego ojca wiąże się z oczekiwaniami dziecka wobec: rodziców. W typowym układzie rodzinnym (obejmującym tylko rodziców i dzieci) do ojca należy chronienie dziecka przed niebezpieczeństwami świata zew go oraz przed niebezpieczeństwami wewnętrz ** ' kie stwarzają dziecku własne tendencje aspo!®^*’ jjS

matki należy dostarczanie dziecku pożywienia i z»^sP ~ kajanie wszelkich innych bezpośrednich potrzeb cielesnych związanych z elementarnym przetrwaniem. Dlatego gdy w baśni matka opuszcza dziecko, zagrożona zostaje sama jego egzystencja, jak to się dzieje w Jasiu i Małgosi, kiedy matka nalega, aby pozbyć się dzieci z domu. Natomiast gdy ojciec z racji swej słabości zaniedbuje obowiązki wobec dziecka, nie stanowi to równie bezpośredniego zagrożenia dla życia dziecka, chociaż pozbawione opieki ojcowskiej, skazane jest na to, że musi radzić sobie samo. W ten sposób królewna Śnieżka, opuszczona przez myśliwego w lesie, musi sama troszczyć się o siebie.

Jedynie pełna miłości opieka obojga rodziców, połączona z ich odpowiedzialnym postępowaniem wobec dziecka, pozwala mu zintegrować konflikty edypalne. Jeśli czy to ze strony jednego z rodziców, czy ze strony obojga jest ono tego pozbawione, nie może identyfikować się z rodzicami. Kiedy zaś dziewczynka nie ma możności nawiązania z matką opartej na identyfikacji, pozytywnej więzi, następuje u niej nie tylko przytwierdzenie do konfliktów edypalnych, ale nadto regresja do wcześniejszych stadiów rozwojowych — co dzieje dę zawsze wtedy, gdy dziecko, gotowe już z racji wieku do osiągnięcia następnej, wyższej fazy rozwoju, nie może przejścia tego dokonać.

Królowa jest osobą, która — z powodu przytwierdzenia do stadium narcyzmu pierwotnego oraz zatrzymania się w fazie zachłanności oralnej — nie potrafi z nikim nawiązać pozytywnej więzi; z tych samych powodów nikt też nie może się z nią identyfikować. Rozkazuje ona myśliwemu, by nie tylko zabił królewnę Śnieżkę, ale by nadto, na dowód, że dziewczynka nie żyje, przyniósł jej płuca i wątrobę królewny Śnieżki. Kiedy myśliwy, pozorując, że spełnił rozkaz, przynosi jej płuca i wątrobę zwierzęcia, królowa „poleciła kucharzowi

sporządzić z nich potrawę, po ^cxy^mJ\‘^p°^iyi\P^r i jin rUnrn i wątrobę królewny Śnieżki . nana, że zjadła płuca ‘

80 *—Btttelbelm t. n