IMGh64 (2)

Schemat 3

Analiza wyników sprawdzania

I Aspekt analizy		Zakres interpretacji
		zbiorowy	indywidualny
1 Stan	Procent rozwiązanych zadań według wymagań	Poziom nauczania przedmiotu, motywacja uczniów do nauki	Uzdolnienia i wklac pracy ucznia
Hierarchia	Stopniowalność wyników	Koncentracja na treści podstawowej, poprawność analizy wymagań i trafność sprawdzania	Swoistość uzdolnień i sposobu uczenia się, gotowość psychiczna ucznia w toku sprawdzania
Sukcesy	Rozwiązanie zadań z zakresu dopełniającego	Dobrze zaplanowane i przeprowadzone zajęcia dydaktyczne, dobre wstępne przygotowanie uczniów	Zainteresowanie ucznia dziedziną, dobre wstępne przygotowanie ucznia
Braki	Nierozwiązanie zadań z zakresu podstawowego	Źle zaplanowane — źle przeprowadzone zajęcia dydaktyczne, słabe wstępne przygotowanie uczniów	Brak zainteresowania ucznia dziedziną, słabe wstępne przygotowanie ucznia

Stan wyników sprawdzania jest określony przez spełnienie wymagań przewidzianych na poszczególne stopnie szkolne. Wymagania są spełnione, gdy ustalony procent zadań reprezentujących te wymagania został prawidłowo rozwiązany przez uczniów. Pewne znaczenia orientujące ma także ogólny procent prawidłowo rozwiązanych zadań, bez względu na warstwę treści nauczania.

Hierarchia wyników sprawdzania jest określona porządkiem spełnionych wymagań. Zakłada się. że uczniowie, którzy spełnili wymagania danego poziomu, spełniają także wymagania (ewentualnych) niższych poziomów. W przeciwnym wypadku otrzymujemy wynik niestopniowalny. Pojedyncze wyniki nicslopniowalne mogą być związane z różnorodnością uzdolnień i dyspozycji psychicznej uczniów, a więc mają znaczną wartość diagnostyczną. Duże liczby (ponad 10%) wyników niestopniowalnych powinny skłonić nauczyciela do rewizji wymagań programowych i przedłużenia sprawdzania.

Sukcesy ucznia to — w przyjętym układzie wymagań — spełnienie wymagań najwyższych, choćby częściowe. Wskaźnikiem sukcesów jest rozwiązanie zadań z zakresu dopełniającego treści nauczania. Świadomość i poczucie sukcesu tego rodzaju ma duże znaczenie motywacyjne dla ucznia i podobnie dla nauczyciela.

Braki ucznia wyrażają się nierozwiązanicm zadań z zakresu podstawowego. Gdy wymagania podstawowe są prawidłowe, przyczyny braków rozkładają się między pracę ucznia i pracę nauczyciela, ale obowiązek wskazania drogi ich usunięcia spoczywa na nauczycielu.

Analiza wyników sprawdzania obejmuje dwa zakresy: zbiorowy i indywidualny. W pierwszym zakresie interpretacja wyników zmierza do oceny pracy nauczyciela, a w drugim — pracy ucznia. W każdym z zakresów rozważane są kolejno: stan osiągnięć uczniów, struktura osiągnięć według hierarchii wymagań programowych, dziedziny wysokich osiągnięć, sugerujące pewnego rodzaju specjalizację grupy i pojedynczych uczniów, dziedziny niskich osiągnięć, sygnalizujące potrzebę działań korekcyjnych i wzmożonego wysiłku. Zestawienie wyników może obejmować dane z jednego sprawdzianiu zbiorowego, kilku sprawdzianów lub dostatecznie długiego okresu indywidualnego sprawdzania osiągnięć uczniów (zob. schemat 3).

Przedstawiony schemat analizy wyników sprawdzania osiągnięć uczniów oparty jest na założeniu hierarchii wymagań, ujętej w poprawnie zbudowanym planie wynikowym zajęć dydaktycznych. Gdy plan taki nie istnieje lub jest wysoce wadliwy (np. nieodpowiedzialnie wygórowany), analizę wyników nauczania upraszcza się do prostych porównań ilościowych. Uczniowie, którzy rozwiązali więcej zadań, otrzymują wyższe stopnie bez względu na to, jakie to były zadania. Tym samym możliwość wniknięcia w strukturę osiągnięć uczniów staje się bardzo ograniczona.

Zwykle jednak nauczyciel kieruje się w sprawdzaniu pewnym wyobrażeniem poziomów wymagań programowych, zwłaszcza gdy liczba zadań do rozwiązania przez uczniów (pytań, poleceń) jest niewielka. Wtedy wyniki sprawdzania osiągnięć uczniów mogą przybrać postać jak w tabeli 3.

Tabela 3. Przykładowe zestawienie wyników sprawdzania osiągnięć poznawczych

Wymagania Tematy Uczeń	Podstawowe 1 2 3 4 5	Rozszerzające 1 2 3 4 5	Dopetniając Slopicń „ko,„y 1 Ł J 4 j
T. Adamczewski	+ + +	+ - + +	+ + + j bardzo dobry
J. Bartkowiak	+ + + +	— — +	-- — 1 dostateczny
A. Cichy	- +--	- + H--	--+ niedostateczny
W. Zydorczak	+--+ —	- + + -	-♦ + - 1....... !_J

Puste miejsce oznacza, że uczeń nie podjął rozwiązania zadania.

Interpretacja wyników sprawdzania przedstawionych w tabeli 3 będzie dokonana według podanego poprzednio schematu.

W interpretacji zbiorowej wyników sprawdzania opieramy się na przeglądzie danych kolumnami: najpierw według poziomów wymagań, potem według tematów.

I. Stan osiągnięć. Na czterech uczniów tylko dwóch spełniło wymagania podstawowe, a tylko jeden wyższe poziomy wymagań. Należy zastanowić się nad przyczynami tych niezadowalających osiągnięć. Posłużą temu następne etapy analizy, ale już teraz można rozważyć kwestię poziomu nauczania przedmiotu.

65