Laboratorium materiałoznawstwa0

30

f

Rys. 3.T1. Ta sama kulka jak na rys. %'iu. Widoczne na brzegach jasne warstwy odwęglone. Trawiono roztworem HHO,

' w H₂0

Rys. 3*i2. Wytrawiony yiiCM-oj zanartowanego KOia zęoa-^teS°. Trawiono 10-procentcwym HNO^ w CgH^OH

t

n .6>2. Badania makroskopowe przełomu zmęczeniowego ^

Charakterystycznymi makroskopowymi oznakami zmęczenia metali są lokalne odkształcenia plastyczne pod postacią pasm poślizgów. Cechą wyróżniającą pasma poślizgu powstałe poniżej granicznej wartości wytrzymałośoi zmęczeniowej jest nieznikanie ich po polerowaniu mechanicznym Jak i elektrochemicznym.

Dalsze etapy to powstanie mikro-i makropor oraz mikro- i makropęknięć, powstanie wgłębień i wypukłości.

Oznaki te zależą od rodzaju i stanu materiału, od wartości naprężeń i liczby cykli.    j

zmęczeniowego

można wyróżnić ze sposobem powstania złomu: lub ogniskami zło-

rŃa powierzohni złomu określone strefy związane

1)    strefę zmęczeniową z zaro mu,

/

2)    strefy z liniami spoczynkowymi,

3)    strefę złomu resztkowego albo złomu doraźnego.

Wygląd strefy zmęczeniowej i resztkowej, układy linii spoczynkowych, położenie 1 liczba ognisk mogą być przy badaniach makroskopowych podstawą praktycznej, przybliżonej oceny rozkłsdu naprężeń w czasie pracy elementów, ich kierunku, charakteru i wlelkośoi^Można również na podstawie badań makroskopowych sądzić o przyczynach złomu zmęczeniowego, np. ogniska złomu, z których rozwijają się makropęknięcia, powstają głównie na powierzchni elementu w> miejscach lokalnych spiętrzeń naprężeń lub różnego rodzaju wad (wtrącenia niemetaliczne, zakłócenia, włóknistość struktury itp •ii

Strefa z liniami spoczynkowymi jest na ogół gładka i to tym bardziej>im niższe działały naprężenia zmęczeniowe, a więc im dłuższy był czas rozwijania się pęknięcia. W strefie tej można obserwować ślady przesuwania się czoła pęknięcia pod postacią mniej lub więcej zaznaczonych linii spoczynkowych. Linie te nazywane są również linia-