Laboratorium materiałoznawstwa2

-    84    -

/ « Rys. 3»^y'4. Siady zniszczeń przy tarciu tocznym na zębie koła zębatego (a) i bieżni łożyska tocznego (b)

ność smaru i oleju. Produkty zużycia mają wtedy charakter oddzielonej łuski metalu (rys. 3.1ń).

Przy pomocy badań makroskopowych można również ocenić stopień znlszozenia powierzchni przez korozję.

3»7» Technika wykonania badań makroskopowych

Do wykonania badań makroskopowych próbek należy:

1)    starannie przygotować powierzchnię przed trawieniem przez oczyszczenie i odtłuszczenie jej,

2)    dokładnie oszlifować na papierach ściernych,

3)    trawić powierzchnie przygotowane przeznaczonymi do tego celu odczynnikami.

Skład chemiczny i zastosowanie ważniejszych odczynników do badań makrostruktury stopów żelaza podano w tabeli 3.1. Szczegółowy wykaz tych odczynników zawiera norma PN/61/H-04502. Odczynniki do badanie makrostruktury metali i stopów nieżelaznych podaje norms PN-61/H-04511.

Powszechnie stosowanymi odczynnikami są:

-    dla stopów miedzi:    10r20-procentowy roztwór wodny

nadsiarczanu amonu (NH^J^SgOg oraz 10 g Fe Cl^ + + 30 mm HC1 + 120 ml HgO,

-    dla stopów aluminiowych:    10*15-prooentowy roztwór

wodny NaOH.

Trawienie próbek przeprowadza się zależnie od przedmiotu i odczynnika różnymi sposobami. Zwykle próbki makroskopowe trawi się przez zanurzenie w odczynniku. Można również trawić przez lekkie pocieranie powierzchni szlifu watą osadzoną na pręciku szklanym i nasyconą odczynnikiem. Ma to zastosowanie tam, gdzie odczynnik działa nierównomiernie, lub gdy przy trawieniu wydzielają się pęcherzyki gazu. Można wreszcie^ trawić nanosząc za pomocą pipety niewielką ilość odozynńika na badaną powierzchnię. Trawienie, w każdym przypadku, kończymy starannie płucząc próbki wodą,a następnie susząc je W strumieniu zimnego lub gorącego powietrza. Przy dłuższym przechowywaniu należy tak przygotowane próbki zabezpieczyć przed szkodliwym działaniem wilgoci atmosferycznej i par odczynników chemicznych.

3.8. Ocena wyników badania

Przy ocenić wyników badania posługujemy się w przypadku materiału stalowego lanego i przerobionego plastycznie normą PN-57/H-04501 oraz normą PN-6O-K-04509, a w przypadku metali nieżelaznych - nórmą PN-64-/H-0ą513.