Laboratorium materiałoznawstwa0

160

Rys. 5«28. Wykres rekrystalizaeyjny dla stali węglowej o zawartości około 0,10# C [113

wygrzewania w temperaturze rekrystalizacji, tym większe ziarno powstaje po rekrystalizacji - choć wpływ czasu Jest niewielki.

•-- Zależności te ujęte są Jako wykresy rekrystalizacyj-

ne dla każdego metalu lub stopu. Są to wykresy potrójne obrazujące Jednoczesną zależność wielkości ziarna rekry-*-stalizowanegó od wielkości zgniotu i temperatury wyżarzania rekrystalizacyjnego. Wykresy te nie uwzględniają jeszcze Jednego czynnika, jakim jest czas wyżarzania (rys. 5.26, 5.27, 5.28).

f~

5.2.3.3* Zjawiska zaohodzące w materiale zgniecionym na_zimno_i po rekrystalizacją

W czasie wyżarzania rekrystalizacyjnego zachodzą następujące zjawiska:

a)    zmiany strukturalne (rys. 5*20, 5.21),

b)    zmiany własnoaoi meohanioznych (rys. 5.20),

o) zmiany własności flzyoznych.

W temperaturze rekrystalizacji powstają nowe ziarna nieodkształoone i w rezultaoie po zakończeniu rekrystalizacji mamy zupełnie nową strukturę, nową ziarnistość. Następuje:

-    spadek wytrzymałości na rozciąganie (Rm),

-    spadek twardości (HB),

-    spadek granicy plastyczności (Re),

-    wzrost wydłużenia (A#),

-    wzrost przewężenia (Z%),

-    wzrost udarności (U),

-    wzrost przewodności elektrycznej,

-    wzrost siły termoelektrycznej,

-    słaby wzrost ciężaru właściwego.

5.2.3.A. Wykorzystanie zjawisk rekrystalizaoji_ w praktyce przemysłowej

g—

¹ W technice dąży się ogólnie do wytworzenia materiału o jak najdrobniejszym ziarnie, gdyż to zapewnia najlepsze własności mechaniczne. Aby to osiągnąć, trzeba odpowiednio kierować wielkością zgniotu na zimno, temperaturą wyżarzania i czasem wyżarzania. W niektórych przypadkach wprost przeciwnie, musimy wytworzyć właśnie materiał o jak największym ziarnie, stosując znowu takie warunki zgniotów i temperatury, aby to osiągnąć.! Jako przykład podać można blachy transformatorowe ze stali krzemowej. Tutaj właśnie duże ziarno Jest Jak najbardziej pożądane, gdyż blacha daje wtedy najmniejsze straty energii elektrycznej . Tutaj naturalnie stosuje się zgnioty małe (krytyczne ) i wysoką temperaturę wyżarzenia, aby rzeozywiśoie w efekcie końcowym otrzymać duże ziarno.

Rekrystalizacja jest stosowana jako zabieg między-operaoyjny przy przeróbce plastycznej na zimno: walcowanie, przeoiąganle, tłoczenie, prasowanie, wytłaczanie itp.