lichtarski (21)

42 1. Przedmiot i ewolucja nauki o pradtięhontwjc_

=> zasoby organizacyjne, obejmujące: system planowania, sprawozdawczości, system kontroli i wynagradzania oraz sposoby koordynacji zadań,

«=¹ zasoby Gnansowe.

Umiejętności przedsiębiorstwa polegają na jego zdolności do wykorzystania zasobów i obejmują działania polegające na ich rozmieszczaniu i zastosowaniu do osiągnięcia celów fumy. Umiejętności te można inaczej określić jako swego rodzaju dobra pośrednie wytwarzane przez Grmę w celu efektywniejszego użytkowania swoich zasobów. Zalicza się do nich procesy organizowania, koordynowania, kształtowania kultury oraz gromadzenia i przetwarzania informacji. Umiejętnościom tym można przypisać dwie istotne cechy: po pierwsze, wiele z nich ma charakter niedostrzegalny (niejawny) dla otoczenia, co utrudnia innym fumom ich naśladowanie Do takich umiejętności należą przede wszystkim te, które wynikają z wiedzy. I po drugie, w odróżnieniu od zasobów materialnych, które w procesach wytwórczych podlegają zużyciu, umiejętności zwiększają się w miarę ich stosowania

Umiejętności można dzielić jeszcze dalej na kompetencje oraz kluczowe kompetencje. Kompetencjami nazywamy umiejętności o charakterze szczegółowym, wynikającym ze specyfiki działalności przedsiębiorstwa (jego przynależności branżowej, stosowanej technologii). Kluczowymi kompetencjami nazywamy te, które mają decydujące znaczenie dla konkurencyjności firmy, tzn. zapewniają jej względną przewagę strategiczną nad rywalami.

Zależności między zasobami, umiejętnościami, kompetencjami i kluczowymi kompetencjami przedstawiono na rys. 1.

Ryv I. Hierarchia niobów, umiejętności i kompetencji

Zrtdk. w

Zasoby i umiejętności (w tym również kompetencje), aby stanowiły o przewadze strategicznej firmy, powinny posiadać następujące cechy:

•    możliwość imitacji.

•    substytucyjność,

•    zdolność do zmian,

•    trwałość,

•    ograniczoność w nabywaniu,

•    pokrywanie się zasobów i umiejętności z czynnikami sukcesu w branży.

Im rzadsze są zasoby lub umiejętności, tym większa przewaga strategiczna przedsiębiorstwa Rzadkość może wynikać z pewnych własności fizycznych (np. rzadkość występowania danego minerału) lub z przywilejów nadanych przez państwo (prawo wyłączności).

Im bardziej dany zasób jest komplementarny (występuje w połączeniu z innymi zasobami lub umiejętnościami), tym trudniejsze jest jego imitowanie i tym większe prawdopodobieństwo rzadkości występowania.

Imitowanie stanowi we współczesnym święcie szybką drogę do osiągania sukcesów w konkurowaniu przez naśladowców. Im trudniejszy zasób czy umiejętność do naśladowania, tym lepiej dla pierwszego właściciela zasobu. Szczególnie należy tu podkreślić znaczenie zasobów i umiejętności niejawnych, które z definicji są trudne do naśladowania i kosztowne.

Strategiczne znaczenie zasobu rośnie też w razie trudności w substytuowaniu danego zasobu. Jeśli trudno jest zastąpić zasób innym, wówczas dłużej zachowuje on cechę rzadkości

Jeśli zasób lub umiejętność wykazują zdolność do zmian, firma może je doskonalić, zwiększając dystans od ewentualnych naśladowców.

Wymienione cechy tworzą łącznic jeszcze jedną: trwałość zasobu. Chodzi tu o to, jak długo dany zasób może wspomagać osiąganie przychodów przez firmę.

Przyjmuje się, że w danym okresie w branży można wyliczyć (określić) czynniki, które przyczyniają się do sukcesu firm w niej działających. Znaczenie zasobów i umiejętności wzrasta, jeśli pokrywają się one z tymi czynnikami sukcesu branży.

Firma może starać się uzyskiwać przewagę strategiczną dwojako: poprzez budowanie zasobów łub poprzez ich lewarowanie [II, s. 310]. Budowanie zasobów i umiejętności polega na tworzeniu lub nabywaniu nowych zasobów i umiejętności W krótkim okresie zaleca się też, aby firmy budowały strategie oparte na posiadanych już, kluczowych umiejętnościach. W dłuższym okresie konieczne jest stałe doskonalenie zasobów i umiejętności

Lewarowanie zasobów i umiejętności polega na umiejętnym wykorzystaniu posiadanych zasobów i umiejętności do zaistnienia na innych, nowych rynkach. Dzięki temu firma jest w stanie pełniej wykorzystać swoje zasoby i umiejętności (kompetencje).

1

   rzadkość,

•    komplemcntarność.