NEUFERT9 projektowanie

Sklepienia

FORMY BUDOWLI

FORMY WYNIKAJĄCE Z KONSTRUKCJI

©Ludzie pierwotni budowali swoje okrągłe chaty z miejscowych materiałów: kamieni, żerdzi, plecionki z lian. Pokrywali je liśćmi, słomą, trzciną, skórami lub podobnymi materiałami

©Eskimosi budowali swoje letnie domy z żeber wieloryba obciągniętych skórami, z oknami z jelit foki, tak jak wigwamy w swojej pierwotnej ojczyźnie. Podobną formę miały ich zimowe domy „igloo”

©

Rzymianie budowali pierwsze kamienne kopuły oparte na rzucie koła. Przykładem czystej formy kopuły jest Panteon

©

W Persji za Sasanidów (VI w.) wznoszono pierwsze kopuły oparte na kwadracie. Przejście z kwadratu do koła tworzą „trompy” (małe sklepienia narożne)

wych pokrytych matami trzcinowymi (np. w Mezopotamii)

©Bizantyjscy budowniczowie sprzed 1400 lat przesklepili zbudowaną na rzucie kwadratu świątynię Hagia Sofia. Konstrukcja ta, dobrze widoczna od zewnątrz, wewnątrz - w wyniku efektów optycznych - zakryta (odmaterializowanie)

©Takie sklepienia stosowano najpierw w czasach rzymskich, a później w architekturze romańskiej

powstają sklepienia gwiaździste i siatkowe na łukach ostrych, których istotną cechą jest racjonalne przenoszenie sił na filary i łuki przyporowe

Drewno

We wszystkich krajach bogatych w drewno budynki o konstrukcji wieńcowej mają podobny kształt, uwarunkowany przez tę konstrukcję

Kamień

©Kamień polny bez zaprawy umożliwiał wznoszenie zaledwie niskiego cokołu budowli; dlatego też pierwszy kamienny dom składał się prawie wyłącznie z dachu z niskim wejściem

®W okolicach uboższych w drewno rozwinęła się konstrukcja słupowa (pojedyncze słupy drewniane z oknami pomiędzy nimi). Jako usztywnienie służyły „knagi" (podpory konsolowe) pod oknami

wyższych ścian, a przy użyciu zaprawy nawet wykonanie ściany szczytowej ze sklepionymi łukowo otworami

©Dalszy rozwój konstrukcji słupowej stanowi konstrukcja ramowa usztywniona krzyżakami w narożach, z wypełnieniem ścian gliną na plecionce wiklinowej

kamieni ciosanych, a pozostałe ściany wypełniano nieregularnym murem z kamienia łamanego, pokrywanego tynkiem

©Nowoczesne konstrukcje z płyt prefabrykowanych, montowanych szybko i tanio na placu budowy

do konstrukcji z filarami z kamienia, odpowiadającej drewnianej konstrukcji słupowej -4 ©

Na początku konstrukcja była podstawą kształtowania wszelkich budowli, potem powstała z tego czysta forma, która przez zastosowanie nowych materiałów budowlanych dawała nowe rozwiązania konstrukcyjne. Istnieją na to niezliczone przykłady, począwszy od libijskich budowli grobowych z kamienia, w których nawet nieprofesjonalista rozpozna podstawową formę drewnianą, aż do samochodu z przełomu wieku XIX i XX, skopiowanego z konnej dorożki (włącznie z uchwytem na bat).

39