NEUFERT8 projektowanie

Pierwotna konstrukcja drewniana stanowiąca podstawę dla form świątyni greckiej

Forma kamienna rozwijana przez Greków na podstawie formy pierwotnej -> o

©

©

Konstrukcja drewniana podobna do -> O- ^dz'ś jeszcze powszechnie stosowana

©

® Budowla z kamienia łamanego wymaga obramowania z obrobionych kamieni ciosanych str. 39

Szkielet drewniany, zbijany gwoździami (racjonalny, tani, ale bez wyrazu), lepiej zakryć deskowaniem lub powłoką z tynku

Budynek żelbetowy ze słupami w ścianie zewnętrznej, przed którymi biegnie ściana podokienna, opierająca się na wsporniku stropu

©

©

Budynek żelbetowy z cofniętymi słupami oraz stropem wspornikowym (korzystnym statycznie i ekonomicznym) i z oknami pasmowymi

Żelbetowe stropy grzybkowe oraz lekka ściana osłonowa na szkielecie stalowym -> str. 40

©

©

FORMY BUDOWLI

JAKO WYNIK STOSOWNEGO PRZETWARZANIA MATERIAŁU

Pierwsze formy budowli - powstające u zarania kultur - wywodziły się z prymitywnych technik. Było to wiązanie, zawęźlanie lub sznurowanie, co dawało w efekcie plecionkę oraz tkaninę. Później powstało budownictwo drewniane, które prawie we wszystkich kulturach stanowiło podstawę dla form architektonicznych, również w przypadku świątyni greckiej ©' © Uhde poświęcił temu zagadnieniu obszerną pracę -> Qp, w której szczególnie przekonująco udowadnia pochodzenie architektury mauretańskiej, a przede wszystkim Alhambry w Grenadzie, od budownictwa drewnianego. Sposób wykończenia wewnętrznych powierzchni budowli mauretańskich wywodzi się z technik tkackich (tak jak opaski i perełki w budowlach greckich), nawet odciskanych szablonami w gipsie lub nakładanych jako „Azulejos” (paski z glazurowanej gliny). W niektórych pomieszczeniach Alkazaru w Sewilli widać wyraźnie w rogach pomieszczeń „związanie” ścian wykonane z gipsu, dokładnie tak, jak niegdyś wiązano dywanowe ściany w rogach namiotów. Przeniesiono tu po prostu na gips formę wywodzącą się z techniki namiotu.

Formy zależne od materiału, techniki i potrzeb, powstające w jednakowych warunkach, są we wszystkich krajach i epokach historycznych podobne, jeśli nie jednakowe.

V. Wersin -> Qp udowodnił na przykładach istnienie trwałych „wiecznych form”. Przedmioty użytkowe ze Wschodniej Azji i Europy, przedmioty sprzed 3000 lat p.n.e., jak i współczesne, są podobne do siebie.

Z innego materiału, innej techniki i innego sposobu użytkowania wynika nieuchronnie inna forma. Niekiedy formy wyłącznie zdobnicze pozostawiają w cieniu formy podstawowe wywodzące się z określonych warunków, przytłaczają je lub zgoła zmieniają (barok). Ostatecznie o ukształtowaniu budowli decyduje więc duch czasu.

Dziś coraz bardziej interesuje nas w dawnych budowlach zagadnienie powstawania formy artystycznej. Każdy rodzaj budowli znajduje kiedyś swoją wiecznotrwałą formę, swoją fundamentalną skończoność i jest potem jedynie kultywowany i udoskonalany. Dziś wciąż jeszcze poszukuje się odpowiedniej formy architektonicznej w betonie, stali i szkle. Udało się znaleźć nowe, właściwe formy budowli przemysłowych i innych wielkich obiektów, w których duże powierzchnie okien powodują, że układ konstrukcyjny jest bardziej czytelny -> ©.

Jasny układ części składowych budowli, odpowiadający określonym zadaniom technicznym, daje możliwość nowego kształtowania detali i ogólnego wyglądu. Stąd też wypływają nowe bodźce dla nas, architektów.

Fałszywy jest jednak pogląd, że zadaniem architektów naszych czasów jest tylko doskonalenie rozwiązań konstrukcyjnych, natomiast należy pozostawić ich następcom poszukiwanie czystej formy © Przeciwnie, zadaniem wszystkich architektów jest wyczucie specyfiki artystycznych upodobań współczesnej im epoki, aby przy daleko idącym wykorzystaniu istniejących możliwości technicznych w tym duchu mogli kształtować budowle odpowiadające danej epoce str. 41. Wymaga to dostosowania budowli do otoczenia, a więc organicznej jednolitości budowli, przestrzeni i konstrukcji oraz dobrze zestrojonej struktury układu wewnętrznego i kształtu zewnętrznego, pomijając już osiągnięcie efektów technicznych, organizacyjnych i ekonomicznych.

Nawet wybitni artyści o dużym instynkcie twórczym podlegają takim wymaganiom i znajdują się pod wpływem „ducha czasu”. Im klarowniejsze są zamysły lub wyobrażenie świata artysty, im bardziej dojrzałe, treściwe i trwałe jest jego dzieło, tym bardziej jest ono (paradoksalnie) ponadczasowo piękne, jak każda prawdziwa sztuka.

38