- powstanie i upowszechnianie się stanu wolności osobistej i wolności gospodarczej (wolne miasta, Holandia, Anglia, USA, Francja itdL) - powstanie niezależnej sfery gospodarczej i klasy przedsiębiorców
- państwo w służbie obywateli (monarchia konstytucyjna, republika - cel: ochrona życia, wolności i własności)
- nowe formy prawno -organizacyjne prowadzenia dział, gospodarczej
- świeckie prawo gospodarcze (np. Kodeks Cywilny, prawo patentowe)
- systematyczne działania zmierzające do osiągnięcia zysku
- stałe poszukiwanie inwestycji przynoszących największy zysk (od lichwy i handlu towarami luksusowymi do produkcji masowej) - Kumulacja kapitału
- popyt na dobra i usługi wyższego rzędu (w zależności od epoki: korzenie, żelazo, bawełna, kolej, chemia, samochód, elektronika)
- stopniowa dereglamentacja życia gospodarczego - wolny rynek
- konkurencja, elastyczność, różnorodność i innowacyjność w sferze produkcji i dystrybucji -poszerzanie rynku (innowacje: poprzez:
o rozwój handlu i odkrywanie nowych bogactw, o obniżanie kosztów produkcji, o wprowadzanie nowych produktów)
- stałe zwiększanie podaży energii (woda, wiatr, kopaliny, e. jądrowa)
- stały spadek znaczenia rolnictwa na rzecz innych działów produkcji i usług
- czynniki kulturowe:
o indywidualizm i głód sukcesu Europejczyków o likwidacja barier religijnych w gospodarce (reformacja)
DAWNIEJ
❖ ograniczenie dni pracy w święta i niedziele
❖ Kościół sprzeciwiał się lichwie - potępiał kredyt
❖ Kwestia bogacenia niemile widziana - urodziłeś się chłopem, musisz nim zostać. Gloryfikacja ubóstwa, umartwiania, żebrania
Protestantyzm (brak kultu maryjnego, zakaz spożywania alkoholu, dopuszczał kredyt na uczciwy procent) zmienił podejście do bogacenia się „Bogaćcie się bo to miłe Bogu", powodzenie na ziemi to przychylność Boga. Wzywa się do wytężonej pracy, potępia żebractwo i nieróbstwo, wzywa do skromnego życia - ale nie ascezy. Człowiek ubogi jest sam sobie winien.
Tam gdzie w kraju panował protestantyzm region był lepiej rozwinięty.
Likwidacja barier kościoła popchnęła gospodarkę do przodu o racjonalizm i świecki światopogląd
o oświata, rozwój nauki i techniki (instytucjonalizacja postępu)
0 społeczna otwartość na zmiany - przezwyciężenie oporów przed „nowym” (na początku dotyczyła tylko elit)