Ustalone formy chrześcijańskiego kultu na Zachodzie kształtowały się stopniowo w ciągu pierwszego tysiąclecia, wchłaniając różnorodne modele tradycje i wpływy. Liturgia zachodnia nigdy nie pozostała statyczna w zakresie formy i praktyki, osiągnęła jednak w(X)wieku krytyczny punkt syntezy i stabilności. Od tego czasu można 'zauważyć zgodność obrzędów liturgicznych potwierdzonych w źródłach pisanych z obrzędami sięgającymi czasów cjhccftich. Przyczyniły się do tego dwa procesy mąjące miejsce w wiekachęJlI iIX^
_reformy i kodyfikacja podjęte w cesarstwie Karola Wielkiego i jego
następców,
_odrodzenie monastycyzmu benedyktyńskiego w północnej Europie.
Pomimo stałych wpływów i zmian w historii kultu praktykowanego w Kościele zachodnim można dostrzec sześć zasadniczych faz:
1. Okres kształtowania, rozpoczęty bezpośrednio po narodzeniu Chrystusa, trwąjący do około połowy pierwszego tysiąclecia. W tym czasie nąjbardziej wpływowe ośrodki kultu mieściły się na obszarze śródziemnomorskim (JerozoliniąLĄnJ^ocJńii^KpnstąjUyr^oljjtzyia^W książce okres ten nazywany .jest „wczesnym” lub „kształtującym” (np. wczesny Kościół).
2. Wraz z rozpowszechnieniem chrześcijaństwa na obszarze Cesarstwa Rzymskiego (i poza jego granicami) ustalone zostały istotne praktyki i pbrzadkr~IokaTnę}(np. w Europie zachodniej: ambrozjański, benewen-tyński, celtycki, gallikański, mozarabsłtL rzymski — znany jako staro-rzymskilj Działo się to począwszy (od IWwicku przez wieki następne, równolegle z powstawaniem monastycyzmu,
3. Próbę kodyfikacji i przyjęcia jednolitego wzorca kultu i organizacji kościelnąj w Europie zachodniej w VIII i IX wieku zainicjował,j^pierając się początkąwo^fm jrajdy^ęę r^mskiej, cesarz frankoński, Karol Wielki. W efekcie powstał obrządek rzymsko-frąrikr>rtglt^. któiy dominował w Eu-
29