dopełniaczem jest cytotoksyczna dla limfocytów. Antygeny HLA na komórkach oznacza się na podstawie obserwacji, która z surowic spowodowała perforację błony badanych limfocytów. W przypadku typowania antygenów HLA używa się przeciwciał monoklonalnych, w przypadku testów cross-match limfocyty dawcy pozyskane z węzła chłonnego inkubuje się z surowicami biorcy oceniając liczbę zabitych limfocytów. Studenci oglądają płytką Tarasaki z typowaniem antygenów HLA klasy 1 (kontrola dodatnia i ujemna, przykładowe reakcje dodatnie) oraz protokół z przeprowadzania badania.
- metody molekularne:
*hybrydyzacyjna - PCR-SSO, zwana oligotypowaniem, stosuje się sondy molekularne wyznakowane dla odpowiednich alleli HLA, które hybrydyzują i wiążą się tylko z tym allelem, który jest obecny w DNA izolowanym z komórek testowanej osoby. Wcześniej DNA amplifikuje się z użyciem metody PCR *PCR-SSP - wyizolowane DNA amplifikuje się z odpowiednimi sondami i po amplifikacji wykrywa się produkty PCR metodą elektrofortyczną. Na podstawie układu prążków ustala się obecne antygeny np. DR. Prezentacje ww metod w Pracowni biologii molekularnej oraz w ciemni (elektroforeza w żelu - ocena prążków- oznaczenie antygenów np DR).
Identyfikację antygenów HLA przeprowadza się przy doborze dawcy i biorcy przeszczepu, przy wykluczeniu ojcostwa (obecnie rzadziej) oraz w diagnostyce wielu chorób, np. autoimmunizacyjne.
Dobór dawcy i biorcy nerki
Aby zoptymalizować przeżycie przeszczepu i zminimalizować reakcję odrzucenia ustala się (poza wskazaniami klinicznymi):
- nerki od dawcy < 15 r życia powinny być przeszczepiane dzieciom do 15 r
- zgodność w układzie ABO
- zgodność w zakresie HLA - oblicza się wg punktów:
6 wspólnych antygenów - priorytet przeszczepienia HLA-A - 1 punkt za każdy zgodny antygen HLA-B - 4 punkty za każdy zgodny
HLA-DR - 7 punktów za każdy zgodny antygen
- obecność w surowicy biorcy przeciwciał limfocytotoksycznych przeciwko antygenom HLA dawcy) w tzw. próbie krzyżowej -cross-match (powinna być ujemna), przeciwciała te powstają w wyniku wcześniejszych przetoczeń krwi, transplantacji, ciąży, surowice do cross-match pobiera się co 6 tygodni, wcześniej u każdego potencjalnego biorcy nerki wykonuje się co 12 tygodni test limfocytotoksyczny z jego surowicą i panelem limfocytów (20 dawców) celem określenia PRA (panel reactive antibody), wysoki procent PRA
zwiększa szansę odrzucenia przeszczepu - sa one odpowiedzialne za nadostre odrzucenie przeszczepu
- czas tzw. zimnego niedokrwienia - gdy są duże odległości korzystniej jest przeszczepić nerkę choremu nieco gorzej dobranemu tkankowo, lecz znajdującemu się bliżej
Studenci oglądają cross-match - test limfocytotoksyczny wykonany z surowicami oczekujących biorców nerek a limfocytami dawcy i oceniają reakcje o różnym stopniu nasilenia.
Prezentacja przykładowego protokołu z doboru najodpowiedniejszego biorcy dla dawcy o danych antygenach HLA przy użyciu programu HLAMA TCH oraz oceną testu limfocytotoksycznego.
Przeszczepianie serca, wątroby, trzustki wykonuje się bez dobierania biorców w zakresie HLA, jedynie w zakresie układu ABO. Tkanki uprzywilejowane, które nie są odrzucane to: kość, chrząstka, ścięgno, odcinki głównych naczyń krwionośnych oraz tkanki nieunaczynione - rogówka.
11. Immunoterapia.
Analiza materiałów informacyjnych dotyczących różnych preparatów immunomodulujących.
12. Immunologia rozrodu i nowotworów
Immunoterapia kobiet z samoistnymi poronieniami nawykowymi (co najmniej trzecie następujące po sobie poronienie przed upływem 28 tygodnia ciąży)
Istnieje kilka hipotez tłumaczących współistnienie immunologiczne matka-płód i istniejącą tolerancję na odmienne antygeny transplantacyjne płodu pochodzące w połowie od ojca. Mimo, że początkowo sądzono, że macica nie podlega kontroli immunologicznej, ciążę należy potraktować jako przeszczep allogeniczny. W ciąży pojawiają się przeciwciała cytotoksyczne skierowane przeciw antygenom transplantacyjnym płodu, nie powodując jednak widocznych skutków, Ilość ich wzrasta u wieloródek (kiedyś surowice wieloródek były źródłem przeciwciał anty-HLA stosowanych w typowaniu tkankowym). Powstają również przeciwciała typu blokującego, które wydają się mieć znaczenie biologiczne - nie powstają one u pacjentek, które ronią. Przeciwciała te mają ograniczoną zdolność wiązania dopełniacza i opłaszczają powierzchnię trofoblastu nie wywołując jego uszkodzenia, chronią przy tym przed działaniem limfocytów cytotoksycznych wobec