PB040745

Higiena I dobrostan zwierząt gospodarek

Dla państw członkowskich dyrektywa przewidyw ściowe dla wprowadzenia w życic poszczególnych zobowi ^&

•    dla wyznaczenia obszarów szczególnie narażonych ^

miejsce odpływy do wód azotanów pochodzenia rolnic* *^tt6tVch notyfikacji dyrektywy (art. 3 ust. 2)    j j,%

•    dla opracowania i wprowadzenia w życic programów dzjaj wyznaczenia obszarów szczególnie narażonych, a 4 lata m dyrektywy (art. 5 ust. 1).

Dla wdrażania Dyrektywy azotanowej w Polsce opracow | marcu 2001 r. tzw. „Plan implementacyjny”. Natomiast okres* ^I°^shl> przez Polskę zobowiązań wynikających z transpozycji dyj^ przedmiotem negocjacji z Komisją Europejską. Zgodnie ze Stan • 4 Wspólnym Unii Europejskiej z dnia 26.10.2001 r„ dotyczącym wego zamknięcia negocjacji w obszarze środowisko, zobowiąz^¹^^ obejmowały:    ^a ^

•    implementację przepisów unijnych, w tym Dyrektywy azotanom ■ prawodawstwa krajowego - do końca 2002 r.

•    wyznaczenie obszarów szczególnie narażonych - do końca 2003 r

•    opracowanie i wprowadzenie w życic programów działań na wyzń_a nych obszarach szczególnie narażonych — do czasu akcesji (2004 r\ termin ten w programie przygotowali do członkostwa został zmienL' na koniec 2003 r.

Wdrożenie (transpozycja) do polskiego prawa postanowień DyreU wy Rady 91/676/EWG, nastąpiło w drodze następujących aktów prawnych-

•    Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (DłU nr 62, poz. 627 z późn. zm.)

•    Ustawa z dn. 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz.U. nr 115, poz. 1229 z późn zm.)

•    Ustawa z dn. 26 lipca 2000 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. nr 89, poz. 991 z późn. zm.)

•    Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. z 2002 r., nr 241, poz. 2093)

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 23 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać programy działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. z 2003 r. nr 4, poz. 44‘

Rozdział 8

HIGIENA I UTYLIZACJA ODCHODÓW ZWIERZĘCYCH*

Odchody zwierząt gospodarskich, zarówno płynne jak i stale, posiadają dużą wartość nawozową i powinny być rolniczo wykorzystane. Należy jednak pamiętać, żc stanowią też doskonałe środowisko do rozwoju wszelkich patobiontów, przez co mogą być groźne dla zdrowia ludzi i zwierząt, a także dla środowiska glcbowo-wodnego (gnojowica). Stąd problem racjonalnego postępowania z odchodami zwierząt, ich przechowywania, higicni-zacji i utylizacji. O ile odchody stałe (obornik, pomiot) są stosunkowo łatwe do transportu, składowania, higienizacji, nawozowego zastosowania, o tyle odchody płynne (głównie gnojowica) są wciąż problemem sanitamo--cpizootycznym, szczególnie w dużych fermach świń i bydła.

8.1. Skład odchodów zwierzęcych

Ilość i skład odchodów zwierzęcych zależy od gatunku i wieku zwierząt, składu chemicznego i wielkości dawek paszowych, sposobu pojenia, warunków mikroklimatycznych w pomieszczeniach. Najwięcej suchej masy zawiera pomiot kurzy, szczególnie podsuszany, natomiast kał bydła i koni zawiera nieco więcej suchej masy niż trzody chlewnej. Kał zwierząt bogaty jest w związki fosforu, ale ubogi w związki potasu. W moczu występuje ok. 60% azotu ogólnego, głównie w postaci mocznika i kwasu moczowego. Gnojówka natomiast jest bogata w azot i potas, ale uboga jest w fosfor, natomiast skład gnojowicy, która nie jest cieczą jednorodną, jest bardzo zmienny, dlatego też zawartość azotu, fosforu i potasu jest bardzo różna. Najwięcej obornika produkują krowy i jałowizna, maciory z prosiętami

’ Autorzy: prof. dr hab. Zbigniew Paluszak i dr hab. Halina Olszewska - AT-R Bydgoszcz