rew6

336 Część IV. Aspekty społeczno-zawodowe

336 Część IV. Aspekty społeczno-zawodowe

-    uczestniczenie w zawodach sportowych, imprezach rekreacyjnych i turystycznych;

-    poznanie własnego regionu, kultury, tradycji regionalnych, organizacji i instytucji działających w danym terenie;

-    znajomość i rozumienie swoich praw, umiejętność dbania o ich przestrzeganie;

-    uprawnienia osób z niepełnosprawnością do korzystania z systemu wsparcia społecznego;

-    poznanie osób i instytucji, do których można zwracać się o pomoc w rozwiązywaniu różnych spraw;

-    poznanie organizacji społecznych działających na rzecz osób niepełnosprawnych (Podstawa programowa dla szkół specjalnych przysposabiających do pracy..., 2008).

Doświadczenia warszawskich szkół PdP pozwalają sugerować prowadzenie z młodzieżą warsztatów w fbrmip scenek sytuacyjnych i dramowych. Tematyka warsztatów może <

l tozsamosc,

jestem osobą niepełnosprawną); „Samoocena. Czy lubię siebie?”, „Bilans moich mocnych i słabych stron”, „Odkrywanie własnych umiejętności i możliwości”, „Rynek pracy - ogólna wiedza” (w kontekście wyjścia na praktyki), Jak radzić sobie z emocjami?” (rozpoznawanie i nazywanie emocji), Jak radzić sobie w trudnych sytuacjach?”, „Dbanie o wygląd zewnętrzny i higienę osobistą”; „Sztuka prowadzenia rozmowy kwalifikacyjnej”, „Umiejętność planowania”. Dobrze jest, gdy szkoły PdP mają warunki do prowadzenia „treningu mieszkaniowego”.

Kształcenie młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w szkole PdP musi być dostosowane do ich możliwości psychofizycznych. Zgodnie z zapisami w podstawie programowej (Dz. U. z 15.01.2009 r., nr 4, poz. 17) nauczyciele w szkole podstawowej i gimnazjum dokonują wielospecjalistycznej oceny funkcjonowania, preferencji i zainteresowań ucznia oraz opracowują indywidualne programy edukacyjne, które uwzględniają zintegrowane oddziaływania wspomagające rozwój uczniów, ich aktywność indywidualną i społeczną. Wydaje się jednak, że na poziomie szkoły PdP raczej należy opracowywać indywidualny plan działań (IPD). Uczeń szkoły PdP jest już młodym, dorosłym człowiekiem, którego możliwości i potencjał są rozpoznane. Czas edukacji na tym poziomie powinien głównie służyć budowaniu ścieżki rozwojowej, która umożliwi mu odnalezienie się na rynku pracy, w WTZ, DPS czy SDS. Edukacja na tym poziomie powinna głównie koncentrować się na kształtowaniu właściwych postaw społecznych i zachowań asertywnych, przygotowujących ucznia do aktywności zawodowej i społecznej po zakończeniu edukacji. Organizacją praktyk/staży powinien zajmować się doradca zawodowy. Szczególny nacisk w IPD należy położyć na prowadzenie warsztatów samodzielnej komunikacji środkami miejskimi. Powinno to być w przyszłości zapisane w podstawie programowej kształcenia ogólnego w specjalnych szkołach przysposabiających do pracy._

Wskazane jest, by do świadectw ukończenia szkoły PdP przygotowywany był suplement, w którym zawarte będą informacje, takie jak: kompetencje społeczne i zawodowe ucznia, jego zdolności i zainteresowania oraz rodzaj wsparcia (jeśli tego wymaga). Należy również w przyszłości wprowadzić systemową ofertę kształcenia ustawicznego w celu podtrzymywania i utrwalania nabytej w szkole wiedzy i umiejętności, w tym kształcenie w kierunku pomocnika w wybranych zawodach.

Działalność szkół PdP nie jest jeszcze w naszym kraju w pełni doskonała; brakuje dobrze wyposażonych pracowni i przygotowanej kadry. Szkoły PdP rzadko organizują praktyki wspierane i wizyty w zakładach pracy. Jest to ważne, albowiem należy przenosić nabyte umiejętności poza szkołę. Złe wyuczona umiejętność u niepełnosprawnych uczniów jest bardzo trudna do zlikwidowania.

Nie każdą osobę z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym, znacznym czy z niepełnosprawnościami sprzężonymi można przysposobić do samodzielności i pracy, jednak obecnie nie wykorzystuje się pełnego potencjału tych osób oraz brak stosownej diagnozy i praktycznych działań w kształtowaniu takich postaw, które skutecznie włączyłyby te osoby w nurt życia społecznego. Często absolwenci szkół PdP stają się beneficjentami opieki społecznej i generują kolejne szeregi osób bezrobotnych, których należy wspierać przez całe ich życie. Jest to rónoznaczne ze skazaniem tych osób na wykluczenie społeczne i niegodną przyszłość.

Zatrudnianie wspierane

Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej stało się szansą na włączenie się do unijnych inicjatyw skierowanych do osób niepełnosprawnych i stopniowe zbliżenie do standardów Unii w dziedzinie pracy, zdrowia i edukacji. Bardzo wiele organizacji i samorządów lokalnych korzysta z projektów unijnych przeznaczonych na finansowanie działań na rzecz poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych w naszym kraju. Są to bardzo cenne inicjatywy. Osoby niepełnosprawne doświadczają sytuacji, w których być może nigdy by się nie znalazły.

Doświadczenia innych krajów Unii Europejskiej, a także Stanów Zjednoczonych we wprowadzaniu systemu zatrudniania osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną pozwoliły na poszukiwanie polskich rozwiązań. W ciągu ostatnich lat w Polsce kilkaset osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym podjęło pierwszą w swoim życiu pracę. Dorosłe osoby z niepełnosprawnością intelektualną mogą i chcą pracować w zwykłych miejscach pracy. Chcą i mogą zarabiać własne pieniądze i czuć się ludźmi potrzebnymi innym. Osoby niepełnosprawne oczywiście potrzebują wsparcia — większość z nich do końca życia będzie potrzebowała opieki. Opieki, nie wyręczania, nie przeżywania ich życia za nich.