334 Część IV. Aspekty społeczno-zawodowe
wanie i trenowanie umiejętności (praktycznych czynności) oraz typowych sytuacji, w tym związanych ze współpracą w zespole. Specjalna szkoła PdP powinna przygotować młodzież do odgrywania różnych ról społecznych oraz autonomicznego (na miarę ich możliwości rozwojowych) i aktywnego dorosłego życia. Nie uda się jednak dokonać tego przez trzy lata, lecz powinna to być ciągłość oddziaływań od wczesnego dzieciństwa.
Przysposobienie do pracy powinno być wieloprofilowe. Wskazane jest, aby szkoły przygotowały szeroką ofertę zajęć przysposabiających do pracy, co uczniom umożliwi w przyszłości wybór zajęć zgodnie z ich predyspozycjami i zainteresowaniami. W placówce powinno powstać jak najwięcej dobrze wyposażonych pracowni, w których każdy uczeń będzie się uczył różnorodnych czynności i umiejętności.
Osoba niepełnosprawna intelektualnie nie jest w stanie poznać swoich zainteresowań zawodowych, ponieważ nigdy nie miała możliwości zetknąć się z różnymi pracami i narzędziami. Dlatego szkoła powinna obligatoryjnie przygotowywać uczniów do działań praktycznych w naturalnych warunkach przez staże lub praktyki wspierane w zakładach pracy na otwartym/chronionym rynku, w WTZ, SDS i innych miejscach, w których mogliby dokonać transferu nabytych w szkole umi^ętności.
I Uczniowie mogą być przygotowywani do przysposobienia do pracy w różnych dziedzinach:
— wytwarzanie przedmiotów dekoracyjnych i pamiątkarskich (drewno, metal, modelina, glina, prace z drutu, sznurka, wikliny itp.),
- gospodarstwo domowe (pranie, prasowanie, sprzątanie itp.),
- prace poligraficzno-introligatorskie,
— prace ogrodnicze,
— prowadzenie kawiarenki szkolnej, sklepiku,
— usługi na rzecz szkoły (malowanie mebli, ścian, reperacja sprzętu itp.),
— zadania kurierskie, prace biurowe (np. obsługa kserokopiarki, faksu, bin-downicy, przyjmowanie telefonów),
— pomoc osobom starszym,
— zabawy z dziećmi w różnych placówkach,
- elementy bukieciarstwa,
- elementy tkactwa, elementy szycia ręcznego i maszynowego,
- sporządzanie i wydawanie posiłków,
— hodowla zwierząt,
— prace stolarskie,
- prace w szatni szkolnej,
- opieka nad boiskiem szkolnym,
- mycie szyb samochodowych, samochodów,
- pakowanie różnych przedmiotów,
_ ____
— cerami kaA
innp prace w zależności od inwencji szkoły i kompetencji nauczycieli.
(Ważne jest to, aby osoby niepełnosprawne intelektualnie poznały również takie zagadnienia, jak;
— praca i jej znaczenie w życiu dorosłego człowieka,
— prawa i obowiązki pracownika,
— poszukiwanie zatrudnienia i poznanie sposobu dopełniania formalności związanych z zatrudnianiem się,
— rodzaje pracy i specyficzne zachowania zawodowe,
— organizacja i środowisko pracy; umiejętność pracy w zespole,
— podstawowa wiedza o narzędziach, urządzeniach i materiałach stosowanych podczas wykonywania prac,
— szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w zakresie przepisów przeciwpożarowych,
— posługiwanie się narzędziami i urządzeniami charakterystycznymi dla różnych prac,
— obsługa maszyn i urządzeń technicznych; montaż i demontaż. \
pNa zajęciach typu „funkcjonowanie osobiste i społeczne” młodzież powinna opanować i utrwalać następujące umiejętności i zagadnienia:
— świadomość własnej tożsamości, akceptacja siebie jako niepełnosprawnej/ ego kobiety/mężczyzny,
— ustalanie hierarchii potrzeb i podejmowanie samodzielnych decyzji;
— planowanie dnia i organizacja czasu wolnego;
— dokonywanie wyborów w różnych sytuacjach życiowych, samoograniczenie się;
— posługiwanie się dokumentem tożsamości i innymi dokumentami;
— planowanie swoich wydatków;
— kształtowanie i utrwalanie zachowań i nawyków ogólnie akceptowanych w świecie ludzi dorosłych w zakresie higieny i wyglądu zewnętrznego;
— przekazywanie, odbiór i wykorzystywanie różnych informacji (również z wykorzystywaniem komputera);
— umiejętność porozumiewania się z otoczeniem, w tym, jeśli to konieczne, z wykorzystaniem wspomagających sposobów porozumiewania się; umiejętność wypowiadania się, słuchania i zadawania pytań;
— umiejętność dbania o własne zdrowie, korzystanie z pomocy służby zdrowia, umiejętność udzielania pierwszej pomocy, korzystanie z pomocy pogotowia;
— kształtowanie umiejętności empatii oraz umiejętności udzielenia i korzystania ze wsparcia emocjonalnego;
— umiejętność odgrywania różnych ról społecznych;
— wychowanie seksualne i przygotowanie do życia w rodzinie;
— uczestniczenie w warsztatach, przeglądach artystycznych i konkursach;