skanowanie0031 (15)

się ze śmiercią, o życiu tragicznie niedopełnionym, który zamiast wymarzonej powagi i sławy doczekał się osamotnienia i kąśliwości krytyków.

Roztaczał ogromne perspektywy przed duchem — ale wszystkie jego ówczesne pisma porażają namiętnością marzeń o kontynuacji normalnego, ziemskiego życia. Chrześcijańska wiara w zmartwychwstanie do tego nie wystarczała; dopiero osobliwe „uzupełnienie” jej ideą metempsychozy pozwoliło triumfalnie i trwale związać swój los ze światem materii i ciał, liczyć na następne żywoty. Wierzyć, że zanim dojdziemy do Boga, wszyscy

wielekroć uczestniczymy w życiu ziemskim, odradzamy się we wciąż

/

nowelizowanych formach. Śmierć z biblijnej „królowej przerażeń” i „królowej przestrachu” w Wacławie przeobrażała się w myśli Słowackiego w

niegroźną „królową mask i powłok bez żadnej rzeczywistej władzy nad

/

stworzeniem” (DW XIV 299); „Śmierć... firanka ciemna, którą spuszcza Bóg, ilekroć sprawiedliwość swoją względem duchów — spełnia, bez szkody, bez przestrachu ludzkiego na globie” (List do Rembowskiego, DW XV 415).

Każdy indywidualny duch przechodzi przez kolejne formy, przez śmierć traci kształty — lecz zdobywa nowe. Trwa się nie tylko duchem, lecz realnie, cieleśnie, między żywymi. Śmierć została w ten sposób oswojona spadając do rangi powtarzającego się epizodu w życiu ducha, całości i każdego indywiduum z osobna. Pocieszająca to myśl dla człowieka, szczególnie chorego, jak Słowacki, gdy w ostatnich latach długo własnej śmierci spoglądał w oczy.

Oczekiwał na nią ze spokojem („anioły snów zagarniają mnie”, DW XIV 442), z osobliwą ciekawością:

Dusza się moja zamyśla głęboko,

Czuje, że tu jak słońcu zajść potrzeba,

A innym ludziom zabłysnąć na oko...

Jakiego kraju i jakiego nieba

A

Światło — powita mię w progu żywota?

Nie wiem — lecz rad bym żył z polskiego chleba...

Bądżże mi lepsza, o młodości złota,

Niż ta... która mi tutaj się skończyła

(DW XII/1 218)

Myślał teraz o śmierci z pogodą — w dniach ostatnich pisał z nadzieją o swej przyszłości jako o „weselu ostatecznym ducha — który półsenny — widzi pąki otwierające się na drzewach — i coraz głębiej zasypia —

365