skanowanie0058 (12)

dbałości ze strony użytkowników i miejscowych władz stan takich dróg stale się pogarsza. Niektórzy użytkownicy zaczynają wiąc do jazdy wykorzystywać także pobocza pól, łąk i lasów, poszerzając drogą, a następnie tworząc nowe pasma ruchu na użytkach rolnych lub leinych. Istnieją drogi wiejskie, które poszerzyły się już do 8—8 pasm ruchu, a więc osiągnęły szerokość nleledwie autostrad. Nie trzeba dowodzić, że jest to marnotrawstwo powierzchni rolnej i leśnej i że o wiele ekonomiczniejsze byłoby utwardzenie Jednego lub dwu wąskich pasm ruchu, przeciwdziałające rozlewaniu slą ruchu na boki.

3.    Jednopasmowe drogi gruntowe, z reguły polne lub leśne (służące niewielu użytkownikom), często kończące sią ślepo. Na skutek małego ruchu znajdują się one zwykle w lepszym stanie niż drogi poprzedniej kategorii, aczkolwiek bywają również poszerzane w podobny sposób. Sieć tych dróg Jest najgęstsza, gdyż doprowadzają one do poszczególnych działek własnościowych. Racjonalizacja tej sieci jest możliwa w przypadku komasacji gruntów lub połączenia drobnych gospodarstw Indy widu ~ .• ych w duże gospodarstwa zespołowe.

4.    Ścieżki i dróżki piesze, przecinki leśne i inne szlaki, nie przeznaczone dla ruchu pojazdów, choć sporadycznie przez nie wykorzystywane. Dróżki te są przeważnie zbyt wąskie, aby mogły pomieścić pojazdy dwuśladowe, natomiast z powodzeniem służą rowerom i motocyklom.

Powyższe kategorie dróg wyróżniono min, na podstawie map topograficznych, które klasyfikują drogi gruntowe na: trakty lub drogi wzmocnione, drogi wiejskie, drogi gospodarcze, ścieżki dla jeźdźców i ścieżki.

Zmacał*    Spróbujmy z kolei sklasyfikować drogi gruntowe pod względem

znaczenia, wielkości 1 rodzaju ruchu, jaki na nich przeważa:

1.    Najważniejsze są niewątpliwie odcinki szlaków daleko

bieżnych lub regionalnych, powinny też one w pierwszym rzędzie otrzymać nawierzchnię twardą, nawet jeśli obecne natężenie ruchu nie usprawiedliwia tego. Obecne natężenie ruchu Jest bowiem właśnie wynikiem braku dobrej nawierzchni — cały ruch przelotowy odbywa się trasami okrężnymi.    _%

2.    Drogi zbiorcze, skupiające ruch z wielu miejscowości do ośrodka rejonowego, stacji kolejowej, zakładu przemysłowego, ośrodka gminnego itd. Drogi takie mają przeważnie nawierzchnię twardą, ale nie wszystkie — nie mają jej np. drogi prowadzące do niedawno utworzonych ośrodków życia społecznego (nowe siedziby gmin).

3.    Typowa droga wiejska łącząca dwie sąsiednie miejscowości i służąca ruchowi lokalnemu między nimi oraz pośrednicząca

120    w ruchu między dalszymi miejscowościami.

4.    Drogi dojazdowe do przysiółków, położonych na uboczu gospodarstw, osad itśnych, przystanków kolejowych 1 autobusowych, ośrodków wypoczynkowych 1 innych instytucji korzystających z dojazdu (nie wymieniono tu zakładów przemysłowych, ponieważ te mają z reguły dojazd drogą o nawierzchni twardej).

5.    Drogi dojazdowe do poszczególnych zagród chłopskich i domów mieszkalnych.

6.    Drogi dojazdowe do pól uprawnych, łąk i lasów; służą one niewielu użytkownikom, a nieraz tylko jednemu, jeśli na całej długości znajdują sią w obrębie własności jednego właściciela.

Zgodnie z powyższą klasyfikacją bardzo zmienne jest również obciążenie ruchem dróg wiejskich. Na drogach kategorii 1 i 2 spotkać można kilkadziesiąt lub nawet kilkaset pojazdów (przeważnie konnych) dziennie, na drogach kategorii 3 średnie natężenie ruchu wynosi kilkanaście lub kilkadziesiąt pojazdów, na drogach kategorii 4 kilka lub kilkanaście pojazdów, na drogach kategorii S kilka pojazdów, wreszcie drogi kategorii 6 są użytkowane tylko sezonowa Wiol -dci te są oczywiście orientacyjne, ponieważ nikt nie przeprowadza badań natężenia ruchu na drogach gruntowych.

Powyższe dane dotyczące natężenia ruchu nie uwzględniają rowerów i motocykli. Ich liczba może być bardzo duża, zwłaszcza na obszarach podmiejskich i uprzemysłowionych, gdzie znaczna część ludności pracuje poza rolnictwem i codziennie dojeżdża do pracy. Tutaj szczególnego znaczenia nabierają ścieżki rowerowe i motocyklowe oraz dojścia piesze do przystanków kolejowych i autobusowych.

Układy

przestronne

Zwróćmy z kolei uwagę na układy przostrzenne, Jakie tworzy sieć dróg gruntowych. Przeglądając mapę topograficzną łatwo zauważyć, że Jest to sieć chaotyczna, powstała przypadkowo, nia podporządkowana jakimś logicznym prawidłowościom. Wynika to z wieloetapowego rozwoju osadnictwa i gospodarki rolnej w naszym kraju. W sieci drogowej odbijają pię minione etapy gospodarki pańszczyźnianej, reformy rolnej z XIX w. (uwłaszczenie chłopów), komasacji gruntów w okresie międzywojennym, reformy rolnej w Polsce Ludowej, wreszcie — dość Jeszcze sporadycznie — tworzenia gospodarstw spółdzielczych i wyrównywania granic gospodarstw państwowych.

Sieć dróg na obszarach wiejskich Jest więc bardzo skomplikowana i nieprzejrzysta, Jest ona odbiciem struktury osadniczej i rolnoj naszego kraju. W tym zawiłym układzie dróg można doszukać się jednak dwu typów układów sieci:

1. Układu promienistego z ośrodkami w miejscowościach rolniczych; tworzą go drogi łączące daną miejscowość z sąsiednimi (drogi wiejskie, czasem szosy), a takie z większymi zespołami użytków rolnych i leśnych należących do danej miejscowścL

121