0074

65

Napór ze strony niemieckiej jest coraz silniejszy; miejsca opróżnione przez księży Polaków zajmują księża niemieccy, a gdzie oni się pojawiają, germanizacja następuje jeszcze silniej, jak tego mamy dowody w Złotowie i Krajence, gdzie proboszczami są gorliwi Niemcy. Większe niż dotąd zainteresowanie się społeczeństwa polskiego rodakami na Pograniczu jest rzeczą konieczną, i w interesie utrzymania polskości powinna być roztoczona nad nimi natychmiastowa pomoc oraz trwała i troskliwa opieka.

Lecz nietylko rodacy w Złotowskiem ponieśli krzywdę przez dokonaną zmianę granicy na odcinku Złotowa. Również Polska jako Państwo poniosła nieobliczalną wprost szkodę. Straciła przedewszystkiem tor kolejowy Piła—Chojnice. Kolej ta dla Polski • ma szczególne znaczenie gospodarcze i strategiczne. Jest naturalnym łącznikiem bocznych torów kolejowych Województwa Poznańskiego na Pomorze, a Piła ich zbiornikiem. Dla Niemiec tor ten nie przedstawia żadnej większej wartości, jest martwą koleją lokalną, podczas gdy dla Polski byłby koleją centralną. Pozatem tor ten po wybudowaniu projektowanej linji kolejowej Piła—Jastrowie—Peterswalde —Chojnice nie jest im wogóle potrzebny. Piła stanowi proste połączenie Lwowa, Krakowa, Katowic i Poznania z Gdańskiem. Dworzec kolejowy w Pile, przed wojną największy węzeł koncentracyjny na wschodzie Niemiec, stracił obecnie dawniejsze swe znaczenie zupełnie. Razem z torem kolejowym i dworcem ‘ straciła Polska miasto Piłę. W Pile znajdowały się największe na wschodzie Niemiec warsztaty kolejowe, dwie fabryki samolotów, wielkie hangary dla aeroplanów, hala dla okrętów powietrznych; dalej są fabryka mączki kartoflanej, kilka większych odlewni żelaza i inne poważne przedsiębiorstwa. Pozatem straciła Polska kwitnące miasta Złotów i Krajenkę z rozgałęzionym przemysłem i okolicznemi majątkami i lasami, należącemi do gałęzi domu Hohenzollernów, których wartość przekracza 50 miljonów niemieckich marek w złocie.

Lasy i majątki te stały się powodem targu, z wynikiem sprzedlaży za ich cenę rodaków złotowskich Niemcom. Dla zadokumentowania tego podaję niżej kilka artykułów, ogłoszonych w pismach polskich i zagranicznych w związku z zamiarem upaństwowienia tych majątków przez Rząd pruski z dniem 1. 3. 1921.

5