skanuj0002 (647)

88 —

TURYSTYKA JAKO ZJAWISKO GOSPODARCZE

powiązaniach, które gwarantują funkcjonowanie i sprawny rozwój turystyki. Działania sprowadzają się do usług biur podróży, hoteli, ale także prowadzonej polityki turystycznej, promocji i informacji turystycznej.

Interesującej i wyczerpującej analizy terminu gospodarki turystycznej w kontekście ekonomiki turystyki dokonała A. Nowakowska (2003), wskazując między innymi, iż specyfiką gospodarki turystycznej jest jej ścisłe współdziałanie z wieloma gałęziami gospodarki, takimi jak transport, handel, budownictwo, rolnictwo itp.

W ramach systemu gospodarki turystycznej zasadniczym problemem właściwego rozwoju jest sprawny system organizacji i zarządzania (Nowakowska, 2003, str. 37).

7.2. PRODUKT I RYNEK TURYSTYCZNY

Aby można w dzisiejszych czasach uprawiać turystykę na właściwym, spełniającym podstawowe standardy poziomie, należy korzystać z produktu turystycznego. Oczywiście produkt turystyczny może być różnie definiowany w zależności od tego, czy postrzega go turysta czy usługodawca. S. Medlik (1995) definiuje produkt turystyczny na dwóch płaszczyznach: sensu stricto i sensu largo. Według pierwszej koncepcji produktem turystycznym jest wszystko to, co turyści kupują oddzielnie (np. transport bądź zakwaterowanie) lub w formie pewnego zestawu (pakietu) usług. Na płaszczyźnie sensu largo produkt turystyczny to kompozycja tego, co turyści robią, oraz walorów, urządzeń i usług, z których w tym celu korzystają.

Z punktu widzenia turysty produkt turystyczny obejmuje całość przeżytego doświadczenia od chwili opuszczenia domu do chwili powrotu (Medlik, 1995).

W piśmiennictwie turystycznym pojawiają się także inne definicje produktu turystycznego. W ujęciu marketingowym jest to przedmiot bądź usługa każdej transakcji zakupu lub sprzedaży. Według J. Dietla (1981) jest to wszystko to, co się nabywa dla zaspokojenia potrzeb i preferencji związanych z czasową zmianą miejsca pobytu w celach turystycznych. Według P. Kotlera (Dietl, 1981) produktem turystycznym jest usługa, czynność, osoba, miejsce, organizacja lub idea. Definicja M. H. Courtisa (1968) mówi, że produkt turystyczny to różne towary i usługi oferowane przez przedsiębiorstwa przemysłu turystycznego. Bardziej rozbudowaną definicję pojęcia proponuje J. Krippendorf (1971). Według niego produkt turystyczny to czynniki naturalne (pejzaż, klimat, fauna, flora itp.), ogólne czynniki egzystencji i aktywności społecznej (język, folklor, kultura, polityka, ekonomia), infrastruktura ogólna (transport, komunikacja, zaopatrzenie w wodę, elektryczność itp.) oraz wyposażenie turystyczne (transport turystyczny, urządzenia do prowadzenia działalności noclegowej, żywieniowej, rozrywkowej, informacyjnej itp.) (Kruczek, 2005). W świetle powyższych definicji oraz na podstawie analizy przedmiotu wydaje się, iż można zaproponować następującą definicję produktu turystycznego: ,JProdukt turystyczny to zespół walorów turystycznych, zagospodarowania i informacji turystycznej oraz świadczonych usług turystycznych”. Przykładem produktu turystycznego może być np. impreza obejmująca cały pakiet usług. Może też być nim pojedyncza usługa świadczona w oparciu o określony walor lub cel podróży. Do produktów turystycznych zalicza się także wydarzenia o charakterze kulturalnym i turystycznym, szlaki, regiony, obiekty. Należy jednak pamiętać, iż w przypadku produktu turystycznego stanowią one pewną całość ze świadczonymi usługami.

W kontekście historycznego rozwoju turystyki można wyróżnić cztery typy produktu turystycznego. Pierwszym jest produkt antyczny, obejmujący starożytność aż do VII wieku, następnym w kolejności jest produkt uniwersytecki, obejmujący okres od XII do końca XVIII wieku.