P1010281 (6)

20

Ogólne podstawy fotogrametrii

Ogólne podstawy fotogrametrii

RYSUNEK 17. Widzenie binokulame

czna odległość między środkami źrenic oczu przy patrzeniu na daleki punkt) jest u ludzi różna i waha się w granicach 58-72 mm (średnio 65 mm). W zależności od odległości obserwowanych punktów będzie się zmieniał kąt zbieżności kierunków 'i patrzenia oka lewego i prawego. Kąt y nazywamy kątem paralaktycznym. Jeżeli obserwowany punkt znajduje się w odległości najlepszego widzenia (25 cm), kąt paralaktyczny nazywamy kątem konwergencji (dla bo= 65mm yk = 15°). Różnica kątów paralaktycznych jest dobrze wyczuwalna przez oko ludzkie i powoduje odczucie przestrzeni. Na rysunku 17 przedstawiono dwa punkty Pi P2 znajdujące się w różnej odległości od oczu obserwatora. Odpowiednie kąty paralaktyczne dla tych punktów wynoszą yi i 72. Różnica kątów paralaktycznych A y= 71-72 spowodowana jest różnicą odległości tych punktów od oczu. Obrazy tych punktów utworzone na siatkówce oka powodują powstanie tzw. paralaksy fizjologicznej 5:

8=pi’p₂’-pr’p₂”

Obserwator odczuwa paralaksę fizjologiczną jako różnicę odległości punktów Pi i ?2- Minimalna wielkość paralaksy wyczuwana przez obserwatora wynosi około 0,002-0,001 mm. Przekroczenie paralaksy powyżej 0,4 mm powoduje zanik efektu stereoskopowego (dwojenie się obrazu). Minimalna wielkość paralaksy fizjologicznej odpowiada minimalnej wielkości różnicy kątów paralaktycznych Ay. Doświad-; czalnie stwierdzono że wielkość ta dla szczegółów punktowych wynosi 25”-30^,ł, a dla liniowych (prostopadłych do bazy ocznej) 10*’—15*'. Jest to kątowa zdolność rozdzielcza stereoskopowego widzenia (ostrość stereoskopowego widzenia).

Ostrość stereoskopowego widzenia, różna u różnych obserwatorów, ma bardzo duże znaczenie przy leśnej interpretacji zdjęć lotniczych. Spotykamy się tu często z

koniecznością rozróżniania bardzo drobnych szczegółów (np. koron drzew pomiaru. Jest to możliwe, jeżeli zauważalne będą przestrzenie oddzielaj szczegóły (przerwy między koronami), które również są bardzo małe. C stereoskopowego widzenia można podwyższyć, zwiększając bazę obserwa stosując optyczne systemy powiększające. Najczęściej wykorzystuje się 1 możliwości jednocześnie przez zastosowanie instrumentów optycznych.

Obrazy powstające na siatkówce gałki ocznej, jak również obrazy na lotniczym są rzutami środkowymi. Dlatego też efekt stereoskopowy można nie tylko patrząc bezpośrednio na jakiś przedmiot, ale również oglądając dw tego samego przedmiotu wykonane z dwóch punktów (baza fotografowani dwa zdjęcia nazywamy parą stereoskopową lub stereogramem.

Układając zdjęcia tworzące stereogram w ten sposób, aby baza fotogi była równoległa do bazy ocznej, i odpowiednio je rozsuwając (dostosr długości bazy ocznej), otrzymamy w miejsce dwóch - jeden ptzestrze terenu. Utworzony w ten sposób obraz stereoskopowy nazywamy modek skopowym. Efekt stereoskopowy powstaje dlatego, że różnica podłużny* odpowiadających punktów na zdjęciach (Ap), powoduje powstanie para logicznej (8) (rys. 18).

Uzyskanie efektu stereoskopowego bez żadnych przyrządów jest d< we i wymaga odpowiedniego treningu. Podstawowa trudność takiej polega na tym, że należy akomodować oczy na odległość dobrego widzenia (ok. 25 cm), a    _A

I jednocześnie sprowadzić osie patrzenia do równoległości. Jeśli nawet osiągniemy tę umiejętność, to i tak możemy oglądać tylko zdjęcia małego formatu i jedynie w tej samej skali, w jakiej wykonano odbitki. Zdjęcia dużych rozmiarów, a takie najczęściej stosowane są w fotogrametrii, są możliwe do obserwacji po ich uprzednim zagięciu lub przycięciu. Drobne szczegóły zdjęć oglądane nieuzbrojonym^^ oczyma są mało czytelne. Unikniemy tych niedogodności, jeżeli do obserwacji użyjemy stereoskopu. Typowym stereoskopem uży- I wanym w fotogrametrii jest stereoskop lustrzany. Budowę i posługiwanie się stereoskopem opisano w rozdziale 6.

W zależności od wzajemnego ułożemą^j zdjęć tworzących stereogram można uzysłotfji różne rodzaje efektu stereoskopowego (ry*J 19). Układając zdjęcia w ten sposób* że aUj