skanuj0013 5

11 i Prognostyka tnędiynaroóom

» wypadku wielkich przedsięwzięć o cluiaklct/e polio* wiyin, gospodarczym czy wojskowym (powstają wtedy strategie bc/piec/cóitwa narodowego, strategie przejścia od gospodarki planowej do rynkowej, strategie obrony kraju). Ale swoje strategie mają też przedsiębiorstwa, uczelnie, teatry' czy mu/ca. Dla wielu ludzi termin „plan" brzmi zbyt skromnie, stąd m.in. ogromna popularni >»ć wszelkich strategii lub planów strategicznych. Wszystkie te nazwy ozna-c/ąją jedno część przygotowawczą działania, z konieczności odnoszącą się do przyszłości.

1.3. Organizacyjne i informacyjne podstawy prognozowania międzynarodowego

Prognozowanie (podobnie jak wszelki proces podejmowania decyzji) to proces przetwarzania informacji, a ściślej — proces pozyskiwania, gromadzenia, segregowania, klasyfikowania, wytwarzania, przetwarzania, przeliczania, filtrowania i przekazywania informacji. Proces ten, zwłaszcza na wyższych etapach zaawansowania, odbywa się w określonych ramach organizacyjnych (instytucjonalnych). metodycznych i technicznych. W zależności od postawionych celów, stopnia przetwarzania informacji i charakteru wyniku końcowego można wyróżnić kilka rodzajów instytucji zajmujących się prognozowaniem bądź to w bardziej ogólnym, metodologicznym znaczeniu, bądź w znaczeniu bardziej technicznym, użytkowym.

Instytucjonalną infrastrukturę prognozowania międzynarodowego tworzą:

•    organizacje międzynarodowe (np. ONZ, Bank Światowy, MFW, OECD, UE);

•    krajowe i międzynarodowe urzędy statystyczne (np. GUS, EUROSTAT);

•    państwa i ich agendy (np. byłe Rządowe Centrom Studiów Strategicznych, wywiad i kontrwywiad)¹²;

•    uczelnie i instytuty badawcze;

•    pozarządowe ośrodki badawcze, think-tanki, towarzystwa naukowe (np. RAND, IISS z Londynu, S1PRI ze Sztokholmu, nieistniejąca już ACDA, Klub Rzymski, Worldwatch Institute, Economic Intelligence Unit);

•    partie polityczne, stowarzyszenia, centrale związkowe;

•    osoby prywatne.

Instytucje te prowadzą aktywność prognostyczną w różnym zakresie i na różnych poziomach. Wynikiem ich działalności mogą być gotowe prognozy opra-

^u Od IV% roku istnieje w USA prywatna firma „wywiadu geopolitycznego" „Slralfor" (http:// www kinilof.com). założona przez Qoorge’a Friedmana, politologa specjalizującego »ię w analizie wojskowych aspektów polityki międzynarodowej, w komputerowych grach wojennych i w zastosowaniach modeli matematycznych w planowaniu politycznym i militarnym. Niedawno w Polsce ukazały aką jego artykuł Powrót mucnr»t*%i (Jlńcipoapoliur z 6-7.09.2001), wywiad Mm* worwrafww MliAj (Jłwi/poapnllW * 33 21.11 2008) i polaki praUml Ml* » &KW roku Soilym* KHlI.n l'roą#mtm W!....... AMl Plus(iroup. W,.../**• WM* cowane według ścisłej melodyki na bardzo konkretny lemat; częściej jednak są lo informacje o różnym stopniu zaawansowania czy różnym stopniu przetworzenia informacji, które mogą dopiero stanowić dobrą podstawę wyjściową dalszych analiz. Wyniki są z reguły publikowane w różnych formach (część ba dań wywiadowczych i kontrwywiadowczych ma oczywiście charakter niejawny). Przyjmują postać raportów, opracowań, ekspertyz, ostrzeżeń, apeli czy artykułów' w czasopismach naukowych. Niektóre instytucje opracowują okresowe raporty (z reguły roczne) o światowym zasięgu, np. rocznik „The Military Hulance" (wydawany przez International Institute for Strategie Studies - IISS), ..SIPRI Ycarbook” (wydawany przez Stockholm International Peace Institut), „World Military Expendilures and Aims Transfers" (opracowywany przez byłą U.S. Arms Contro! and Disarmamenl Agency - ACDA), „Raporty o stanic świata" (opracowywane przez Worldwntch Inscitute).

Szczególne miejsce w systemie prognozowania międzynarodowego zajmują specjalne programy badawcze nastawione na gromadzenie i przetwarzanie informacji oraz na symulowanie przebiegu procesów światowych. Najbardziej /min* to Correlntes of War (Korelaiy Wojny) oraz International Futures.

Kordu ty Wojny to projekt badawczy nastawiony na zbieranie. rorpo wszcchniunic i wykorzystywanie ścisłych i wiarygodnych danych ilościowych w- dziedzinie stosunków międzynarodowych. Został ustanowiony w 1963 raks przez J. Davida Singeru, politologa na Uniwersytecie Michigan. Pierwotnym

i kontynuowanym celem projektu jest systematyczne gromadzenie naukowej wiedzy o wojnie (zgromadzone informacje objęły okres od 1816 roku) Projekt przyczynił się do kumulowania wiedzy w zakresie stosunków międzynarodo wych we wczesnym okresie badań. Od listopada 2002 roku kontynuuje go Pcnn s\ Kania State University, który zarchiwizował cały dostępny oryginalny malc riał z projektu Korelaiy Wojny i obecnie rozszerza zbieranie danych.

International Futures (IFs) to prowadzony na szeroką skalę, długookresowy, /integrowany system modelowania globalnego opracowany na podstawie koncepcji Barry'ego Hughesa. To narzędzie myślenia o przyszłości naszego świata. System ten obejmuje następujące podsystemy: demograficzny, gospodarczy, energetyczny, rolniczy, społeczno-polityczny i środowiskowy dla 183 krajów oddziałujących wzajemnie na siebie w systemie globalnym. Głównym celem programu jest ułatwienie badania globalnych przyszłości popr/cz alternatyw ne scenariusze. Model jest połączony z ogromną bazą danych obejmującą okres od 1960 roku. Program IFs jest dostępny za darmo przez Internet.

IFs był kluczowym składnikiem projektu badającego Nową Fkonomię, sponsorowanym przez Komisję F.uropejską. Prognoz)' uzyskiwane / programu IFs wspierały Project 2020 Narodowej Rady Wywiadu (NIC) i Global Trcnds 2025 opracowane przez NIC dla administracji ameiykańskiej obejmującej urzędowanie w 2009 roku. Program IN byl źródłem kierunkowych prognoz dla czwartego Global l^:.nvironmcnl Outlook w ramach United Nations t£nvironmcni Program

W lai.u h 70. powaul nrojekt badawczy COPDAB (Confltci and Peace Da la llnnk Project) JftkO «Hl|kwł*dś na zapotrzebowanie /* Miony ludzi nauki,