skanuj0004 (247)

formie ukształtował się Wielkiej Brytanii. W różnych państwach system ten jest przedstawiany inaczej są różne uwarunkowania, istnieją jednak podstawowe zasady które określają ten system:

1.    dualizm egzekutywy: kompetencje głowy państwa i szefa rządu są wyraźnie oddzielone

2.    monarcha lub prezydent jest uosobieniem jedności państwa i ciągłości władzy państwowej. Za swą działalność nie jest odpowiedzialny ani politycznie ani cywilnie. Posiada kompetencje reprezentacyjne lub związane (czyli potrzebna kontrasygnata odpowiedniego ministra). Nie posiada własnych kompetencji władczych.

3.    głowa państwa powołuje rząd. mianuje premiera a na jego wniosek innych ministrów. Szefem rządu automatycznie zostaje szef zwycięskiej partii. Rząd ponosi odpowiedzialność polityczną przed parlamentem

4.    egzekutywa rozwiązuje parlament tj. izbę niższą.

5.    egzekutywa ma prawo uczestniczenia w procesie ustawodawczym, najczęściej poprzez bezpośrednie inicjatywy ustawodawcze rządu.

6.    odpowiedzialność konstytucyjna głowy państwa i członków rządu(naruszenie konstytucji, zdrada stanu itp.)

Rząd inspiruje politykę państwa,'wypracowuje jej założenia i realizuje je. Parlament kontroluje realizację decyzji.

£|/Svstem parlamentarno-komitetowy(inaczej system rządów konwencyjnych)

Parlament jako najwyższy organ państwowy, bezpośrednio powołuje zarówno głowę państwa jaki rząd. Sam parlament jest wybierany przez społeczeństwo.

Cechy:

1.    parlament jest organem nadrzędnym, sprawuje władzę na zasadzie wyłączności. Ustala politykę czyli rządzi państwem. Parlament powołuje organy państwowe i w sposób wiążący wytycza ich linię postępowania, posiada nieograniczone kompetencje kontrolne

2.    rząd jest wybierany przez parlament. Ponadto parlament wybiera prezydenta spośród swojego grona, rząd jest komitetem wykonawczym, nie posiada samoistnej władzy. Jest podporządkowany i odpowiedzialny przed parlamentem. Członkowie rządu mogą być

3.    głowa państwa jest powoływana przez parlament i przed nim odpowiedzialna.

Sys. parlamentamo-komitetowy w różnych krajach przedstawia się inaczej. System ten pokazany na przykładzie Szwajcarii. Szwajcaria jest państwem federalnym, podzielonym na kantony Rada Federalna (parlament) to najwyższa władza rządząca i wykonawcza Federacji Helweckiej. Nie ma żadnych tzw. "hamulców" - nie można rozwiązać jej izb przed upływem kadencji, nie może być zwoływana na sesje przez żaden inny organ, nie ma instytucji sądownictwa konstytucyjnego. Ponadto wszelkie konflikty kompetencyjne rozstrzygane są przez sam parlament. Wybiera on również sam członków rządu i Trybunału Federalnego. Parlament szwaj carski(Zgromadzenie Federalne) składa się z dwóch izb Rada Narodu w skład której wchodzi 200 członków oraz Rada Kantonów - reprezentacja kantonów, składa się z 46 "deputowanych kantonów". 6 spośród 26 kantonów (dawne "półkantony") wybiera po jednym tylko reprezentancie, a pozostałych 20 - po dwóch. Uprawnienia parlamentu: ustawodawcza (również dokonywanie zmian konstytucyjnych)elekcyjna -Rady Federalnej, Prezydent i Wiceprezydent, Kanclerza Federabego, przewodniczącego i wiceprzewodniczącego Trybunału Federabego, generała (głównodowodzącego armią), kierownicza (wobec rządu) kontrolna - nadzór nad rządem, nad stosunkami z zagranicą, zatwierdzanie sprawozdania finansowego państwa, formowanie parlamentarnych komisji śledczych, sądowa - rozstrzyganie sporów kompetencyjnych, o ważności bicjatywy ludowej, udzielanie łaski osobom skazanym. Rząd (Rada Federalna) liczy 7 osób i liczba ta jest zapisana w konstytucji. Jego skład wybierany jest przez Zgromadzenie Federalne. Członkami rządu muszą być osoby z różnych kantonów.

Demokracja:

Model westminsterski i model konsensualny w/g A. Lijpharfa.

Arend T.ijphart (1936), holender (WAŻNE!). Skupił się on na kształtowaniu polityki z uwzględnianiem preferencji większości obywateli.

Uznał on, że dla społeczeństw homogenicznych właściwszy jest model większościowy (westmmsterski), a dla społeczeństw pluralistycznych - model konsensuaby.

Ważnym jest, że w obecnych czasach zdecydowana większość stabibych demokracji nie przystaje do żadnego z tych modeli w czystej postaci.

Zaznaczam, że ujęcie książkowe nieco różni się od tego, podanego na wykładzie, więc napiszę oba.

Za wykładem: