skanuj0015

34 Agresja seksualna

Na tej podstawie wyróżniono dziewięć rodzajów gwałtów:

•    okazjonalny z dużą kompetencją społeczną¹,

•    okazjonalny z małą kompetencją społeczną (bezceremonialny),

•    otwarcie sadystyczny,

•    sadystyczny w sposób zawoalowany,

•    niesadystyczny z dużą kompetencją społeczną,

•    niesadystyczny z małą kompetencją społeczną,

•    z otwarcie okazywaną złością,

•    odwetowy z dużą kompetencją społeczną,

•    odwetowy z małą kompetencją społeczną.

Powyższa klasyfikacja oparta została na analizie opisów gwałtów popełnianych przez aktualnych i byłych więźniów, i miała stanowić swego rodzaju logiczny układ zamknięty.

Model ten ma wielu krytyków, np. zdaniem Halla i Hirschmana (1991) nie przylega on do praktyki klinicznej. Stosując ten system klasyfikacyjny gwałtów poza Ośrodkiem Resocjalizacji w Massachusetts, Howard E. Barbaree, Michael C. Seto, Ralph Serin i D. L. Preston (1994) stwierdzili, że TCM Taxonomy znajduje zastosowanie jedynie do 56% gwałtów popełnianych przez mężczyzn.

ifrzy omawianiu rodzajów gwałtów, pozwalających na uchwycenie cech typologicznych ich sprawców, należy wspomnieć o podziale zaproponowanym przez Barbaree i Williama L. Marshalla (1991)^ZaLpodstawę rozróżnienia poszczególnych rodzajów gwałtów przyjęli oni właściwości podniecenia seksualnego, a ściślej, mechanizmów kontroli nad tym rodzajem emocji. W opisie procesu kontroli podniecenia seksualnego wyróżnili oni dwie płaszczyzny: kontrolę sposobów reakcji seksualnej i kontrolę bodźców seksualnych. Obie te płaszczyzny dają możliwość wyodrębnienia tyćłTTypów reakcji gwałcicieli, które różnią ich od mężczyzn niepopełnia-jących gwałtów.

Na płaszczyźnie kontroli reakcji seksualnych można stwierdzić dwie różnice pomiędzy gwałcicielami a niegwałcicielami: v • gwałciciele w mniejszym stopniu potrafią powstrzymywać podniecenie seksualne niż niegwałciciele,

V • u gwałcicieli agresja i podniecenie seksualne wzajemnie się dopełniają, podczas gdy u niegwałcicieli oba te stany emocjonalne wykluczają się nawzajem.

Druga_pAaszGzy-zna-p,ozwala odróżnić gwałcicieli od niegwałcicieli w czterech przypadkach:..

u gwałcicieli w większym stopniu niż u niegwałcicieli jako silny bodziec seksualny występuje określony szczegół, najczęściej dotyczący zachowania ofiary oraz jej ciała,

\ y gwałciciele w większym stopniu reagują impulsywnie w przypadku podniecenia seksualnego,

\y4' warunki życia i postaw gwałcicieli w znacznie większym stopniu niż niegwałcicieli doprowadzają do braku hamulców w przypadku podniecenia (częściej np. zażywają narkotyki, piją alkohol, mają pogardliwy stosunek do kobiet i osób słabszych, częściej oglądają materiały pornograficzne i mają zaburzony system wartości),

V • gwałciciele częściej wykazują wahania nastrojów w porównaniu z mężczyznami niewykazującymi agresji seksualnej.

Przedstawione powyżej propozycje nie stanowią bynajmniej wyczerpującego przeglądu typologii i klasyfikacji gwałtów, ale są najbardziej reprezentatywne i chyba najczęściej przytaczane w literaturze przedmiotu. Warto przypomnieć, że dokładne poznanie właściwości popełnianych gwałtów pozwala nie tylko na określenie stopnia szkodliwości tych patologicznych i przestępczych czynów, ale przede wszystkim na poznanie wielu cech osobowości sprawcy tych czynów, których znajomość jest nieodzowna w konstruowaniu skutecznych programów resocjalizacyjnych.

1.6. Seryjni mordercy i zabójstwa na tle seksualnym

Bezsprzecznie najbardziej odrażającym czynem, przerażającym w momencie jego ujawnienia, jest morderstwo na tle seksualnym. Długo można by się zastanawiać, dlaczego budzi ono takie emocje i tak często jest przedstawiane w sztuce, ale obecnie przejdę do opisania kilku prawidłowości rządzących postępowaniem morderców, głównie seryjnych, którzy swe zbrodnie popełniają na tle seksualnym.

1

Mam zastrzeżenia do określania gwałtów jako czynów, które mogła popełnić osoba „o dużej kompetencji społecznej”, do tego aby gwałciciel zasługiwał na takie miano. Bez względu na przesłanki logiczne i kliniczne (?), jakie leżą u podstaw tego rodzaju określenia, to mimo wszystko wydaje mi się ono nieudane.