■ funkcję dostarczania towarów służących zaspokajaniu podstawowych potrzeb człowieka, zmodyfikowaną przez specyficzną sytuację, w jakiej znajduje się turysta, oraz produktów o charakterze turystycznym;
■ funkcję bezpośredniego oddziaływania na osobę turysty oraz na posiadane przez niego przedmioty, czyli zapewnienie mu warunków wypoczynku (w tym również leczenia) poza miejscem stałego zamieszkania, udzielanie mu niezbędnych informacji oraz utrzymywanie elementów wyposażenia turysty w stanie zdatności do użytku.
Zakres usług turystycznych jest szeroki i zróżnicowany. Zależy on przede wszystkim od zróżnicowania potrzeb turystów. W miarę rozwoju turystyki jedne usługi zanikają, a pojawiają się nowe.
Na różnorodnym i konkurencyjnym rynku usług turystycznych przygotowanie ciekawego, niepowtarzalnego produktu turystycznego oraz jego sprzedaż po dobrej cenie w odpowiednim miejscu i czasie nie wystarczy, żeby produkt został zauważony i dotarł do osób, dla których jest przeznaczony. Odbiorca, do którego kierowana jest oferta turystyczna, nie zauważy jej, jeśli ta nie będzie się wyróżniać na tle innych, konkurencyjnych propozycji. Konsument zwróci uwagę dopiero na taki produkt turystyczny, który w pewien sposób zainteresuje turystę swoim przekazem oraz będzie przekonywać o własnej wyjątkowości.
Sposobem komunikowania się przedsiębiorstwa z rynkiem jest promocja. Termin ten pochodzi od łacińskiego słowa promovere, co znaczy pobudzać, lansować.
Promocja, nazywana również aktywizacją sprzedaży, stanowi zespół środków, dzięki którym przedsiębiorstwo oddziałuje na rynek. Do odbiorców produktów oraz potencjalnych nabywców kierowane są informacje o firmie oraz cechach produktu. Przekaz ten argumentuje i zachęca do zakupu.
Kotler (1999) w modelu komunikacji przedsiębiorstwa z rynkiem uwzględnił nadawcę i odbiorcę, strony procesu komunikacji, przekaz i kanał jako najważniejsze instrumenty komunikacji oraz najważniejsze funkcje procesu komunikacji - kodowanie, odkodowanie, reakcję i sprzężenie zwrotne. Ostatnim elementem są zakłócenia w systemie (szum).
W turystyce nadawcą jest każdy podmiot, który przekazuje informacje o produkcie turystycznym. Źródłem zakodowanego przekazu są najczęściej przedsiębiorstwa związane z branżą - biura podróży, obiekty noclegowe i ży-
193