Diuretyna alkalizuje środowisko (przepisana jest w większym stężeniu niż papaweryna) i powoduje wytrącenie papaweryny. Natomiast chlorowodorek papaweryny zakwasza środowisko i może przyczynić się do wytrącenia teobrominy. Należy sporządzić dwa roztwory, aby oddzielić niezgodne substancje.
18) Rp.
M. f. sol.
S. 3 x łyżeczka od herbaty
Papaweryna ulega wytrąceniu z roztworu pod wpływem wody wapiennej (alkalizacja środowiska). Poprawa recepty powinna polegać na usunięciu z recepty wody wapiennej (lub też można wydać ją jako oddzielny roztwór) i wykonaniu 150g roztworu wodnego chlorowodorku papaweryny.
19) Rp.
Cibalgini |
0,2 | |
Papaverini hydrochloridi |
0,3 | |
Neospasmini |
30,0 | |
Aq. purificatae |
ad |
80,0 |
M. f. mixt.
S. 3 x łyżeczka od herbaty
Ze względu na alkalizację środowiska przez pabialginę (cibalginę, zawierającą 88% aminofenazonu i 12% allobarbitalu) dochodzi do wytrącenia się z mikstury papaweryny. Aby poprawić receptę należy wydać chlorowodorek papaweryny w postaci proszków.
20) Rp.
Codeini phosphatis Ephedrini h/ch aa 0,2
Spir. Ammonii anis.
Natrii benzoatis aa 0,3
Sir. Pini Sir. Thymi
Sir. Thiocoli aa 75,0
Aquae 15,0
M. f. mixt.
Jest to przykład niezgodności pozornej. W alkalicznym odczynie mikstury, pochodzącym od benzoesanu sodu mogą wytrącić się kodeina i efedryna. Należą one jednak do zasad stosunkowo dobrze rozpuszczalnych w wodzie, dlatego nie pojawi się osad.
21) Rp.
Natrii benzoatis
Natrii hydrogenocarbonatis aa 2,0 Simplicis sir. 20,0
M. f. mixl.
Kodeina jako zasada wytrąca się ze swojej soli w środowisku alkalicznym (benzoesan sodu, wodorowęglan sodu i sodowy benzoesan kofeiny). Ze względu jednak na jej stosunkowo dobrą rozpuszczalność (1 część substancji w 120 częściach wody o temperaturze 20°C\ a 1 część substancji w 18 częściach wrzącej wody*) i wystarczającą ilość rozpuszczalnika nie pojawi się w postaci osadu. Przykład niezgodności pozornej.
♦rozpuszczalność z tabeli „Receptura. Zarys technologii lekarstw”, S. Bukowski, PZWL, Warszawa, 1968.
22) Rp.
Ephedrini hydrochloridi |
0,3 |
Natrii hydrogenocarbonatis |
1 |
Aminophenazoni |
3,0 |
Coffeini et Natrii benzoatis |
0,4 |
Althacae sir. |
40,0 |
Aquae ad |
120,0 |
M. f. mixt.
S. 3 x dziennie łyżkę stołową
60