skanuj0037 (17)

9.2.4. Prodakcja biomasy pleśniowej

Wielu technologów i mikrobiologów zajmowało się sprawą masowej biosyntezy grzybni pleśniowej (takie i grzybów wyższych) w celu stosowania jej jako paszy lub pożywienia dla ludzi, głównie jako źródła białka i witamin. Zawartość białek w suchej substancji różnych drobnoustrojów mieści się w szerokich granicach od ok. 20 do 85%. Z większymi ilościami grzybni pleśniowej używanymi jako pasza, zaczęto się stykać zwłaszcza w związku z produkcją antybiotyków (gdzie masa pleśniowa jest odpadem po ekstrakcji antybiotyku). Podejmowane były próby rozmnażania. np. pleśni Oidium laciis (inaczej Oospora helia) na ściekach przemysłu spożywczego, zwłaszcza na ściekach mleczarskich, bogatych w serwatkę oraz wykorzystania grzybni pleśni z rodzaju Fusarium. Candlda l Rhiropus.

Zachęcająco przedstawiają się próby masowej produkcji samej grzybni (my-celium) grzybów wyższych - podstawczaków, zwłaszcza pieczarek (np. AgarkM camptsiris), do celów spożywczych. Grzybnia zacłiowąje przyjemny smak i zapach, właściwy dla kapeluszy i trzonków, zawiera ok. 33% białka w suchej substancji i duje się w sposób stosunkowo prosty i ekonomiczny namnażać w kulturach wgłębnych, np. w ściekach przemysłu owocowo-warzywnego.

9.2.5. Produkcja glonów

Glony [Alga*) aą to niższe rośliny samożywne (autotrofy) zawierające chlorofil, mogące syntetyzować masę organiczną z podłoża mineralnego w środowisku wodnym (zawierającym np. CO, jako źródło węgła) przy wykurzy*mia do tych celów energii światła słonecznego Zaiwcraaowanic technologów żywności budzą zwtmzcza jednokomórkowe organizmy z rzędu Proiococcala. rodzaju Chlorella. Stadia nad produkcją i wykorzystaniem biomasy glonowej gatunku Chkrellapy-r—liftu u oraz niektórych gatunków z rodzaju Scnedesmmu. wsłiangą na znaczne możliwości syntezy tanim kosztem masy glonowej, bogatej w bulko, tłuszcze i ważne składniki dopełni ąjące.

Wychodząc z założenia, że z I Kira pożywki w ciągu doby w temp. 2S*C i przy grubodci warstwy ok. S cm otrzymuje się 0,5-2 g suchej substancji chlo-ralowcj. przy niezupełnie realnym przeliczeniu tych wartości na I ha uzyskuje się .plony” kilkudziesięciu ton samego białka w ciągu roku. Są to wartości niewspółmiernie wyższe od zbiorów biafca (czy także tłuszczu, a nawet cukrowców) w kulturach rolniczych, tj przy produkcji roślin wyższych.

W Polsce wieloletnie badania nad hodowlą glonów w naturalnych zbiornikach wód odkrytych prowadzono w ramach Instytutu Botaniki Polałuej Akademii Nauk w Krakowie, a w Instytucie Przemysłu Fermentacyjnego w Warszawie wykazano. że Sctmtdamm acmmhaua motc być z powodzeniem użyty śo oczyszczania ścieków przemysłu mięsnego (zmniejszenie BZT, w granicach Tfr-98%, zależnie od pory-iekn i okresu retencji).

W prodiAcji glonów wykorzystano również rodzaj Sjpmrfma. aalcżąry do klasy siak (Cjaupłytrar). obejnwjącej organizmy jedno- i wielokomórkowe, zawierające oprócz chlorofilu również ioae barwniki. głównie fikocyjan Spmh m nu wygląd sprężynek (śrubowo skręconych nitek) grubości kilku |ua, długich

na 200-300 pm. Ten kształt sinic jest bardzo korzystny przy oddzielaniu spirulin z płynu hodowlanego (zbędne jest wirowanie, wystarcza proste cedzenie). Ponadto organizm ten optymalnie rozmnaża się w środowisku alkalicznym, o pH 8-11 (Chlorella wymaga pH 5-6), co niezwykle ułatwia zasilanie środowiska w CO-, który zostaje zatrzymany w formie jonów HCO|~ i CO*' Białko spirultn zawiera m.in. 4,0% tyrozyny i pod tym względem przedstawia się korzystniej od białka OMk

f.2,4. Uwagi końcowe

Produkcja biomasy mikrobiologicznej, w celu wykorzystania jej jako źródła białka w żywieniu ludzi i zwierząt, nie jest do dzisiaj zbyt rozpowszechniona, mimo Ze doczekała się wielu opracowali włącznie z wdrażaniem na skalę przemysłową w wielu krajach.

Na ograniczenie rozmiarów tej produkcji wpływają nie tylko ciymiki ekonomiczne (produkcja biomasy drobnoustrojów jest wciąż milo konkurencyjna w stosunku do roślinnej produkcji rolniczej), ale również wartość odżywcza i zdrowotna biomasy.

Poważną wadą drobnoustrojów jest ich stosunkowo gruba ściana komórkowa. stanowiąca ok. 20% s.s. masy komórkowej bakterii Gram-dodainich. 30% s drożdży i dochodząca nawet do 60% sa u niektórych pleśni. Ściany komórkowe zawierają wiele związków opornych na działanie soków trawiennych (np. chityna u pleśni, czy celuloza, peptydoglikany, kwas N-acetylomuraminowy [tp. u innych drobnoustrojów) i utrudniają wykorzystanie przez organizm ludzki lub zwierzęcy składników a wartych wewnątrz komórek.

Dopuszczenie biomasy mikrobiologicznej do spożycia czy jako paszy, nawet po wstępnej obróbce (cieplnej, homogenizacji rtp.) i przetworzeniu aa różnego rodzaju preparaty (np. koncentraty, izolaty i hydrolizaty białkowe) wymaga uprzedniego bardzo dokładnego ich sprawdzenia pod względem cech organoleptycznych, wartości odżywczej i przede wszystkim zdrowotności. Wiadomo bowiem, że drobnoustroje mogą wytwarzać różne związki toksyczne, jak mykotoksyny, antybiotyki, alkaloidy lid.

Stwierdzono także, te biomasa drobnoustrojów zawiera stosunkowo dużą ilość kwasów nukłcmowch, bo ok. 8-10 g w 100 g białka tej biomasy, podczas gdy zuwartość ta w wątrobie wynosi 4 g/100 g białka, a w mące l.l g/100 g białka. W wyniku trawienia w przewodzie pokarmowym uwalniają się z kwasów nukleinowych zasady pwynowc. a z nieb mogą powstawać pod wpływem enzymów tkankowych oksypuryny, jak hypoksantyna i kwas moczowy.

Zaburzenia w przemianie puryn i w wydalaniu kwasu moczowego mogą powodować gromadzenie się kwasu moczowego i jego nierozpuszczalnych soli w tkance łącznej, przede wszystkim w stawach, co jest główną przyczyną niektórych przewlekłych schorzeń, jak dna i inne postacie artretyzmu oraz kamicy moczanowej.

Duża zawartość kwasów nukleinowych w biomasie mikrobiologicznej nie odgrywa tak istotnej roli w żywieniu u zwierząt jak u ludzi, ponieważ zwierzęta (ssaki z wyjątkiem małp i niektórych psów) wytwarzają enzym urykazę, który rozkłada kwas moczowy do ałantoiny.

269