Następnie waży z dokładnością do 0,02 g w powietrzu (mi) oraz całkowicie zanurzoną w zlewce z wodą na wadze hydrostatycznej (ma). Objętość próbki V oblicza się według wzoru:
vJm1~nh) [m3]
Pw
gdzie: mi - masa próbki zważonej w powietrzu, kg,
ni2 - masa próbki zważonej na wadze hydrostatycznej, kg, pw — gęstość wody, kg/m3.
2. Oznaczanie zawartości kruszywa 2.1 Oznaczanie zawartości żwiru i piasku
W opisanym niżej wariancie tego oznaczenia przyjmuje się, że całkowita zawartość kruszywa (żwiru i piasku) w betonie jest równa zawartości w nim części nierozpuszczalnych wHCl.
Próbkę betonu o masie 1 kg należy rozdrobnić i całą przesiać przez sito lmm. Następnie przez kwartowanie pobiera się z niej 50 - 100 g i suszy do stałej masy w temp. 105°C. Po wysuszeniu i dokładnym wymieszaniu próbki odważa się 5 - 10 g i rozciera do przejścia przez sito 0.2 mm, po czym naważkę (mi) o masie ~2 g poddaje się analizie na zawartość części nierozpuszczalnych.
Naważkę należy umieścić z zlewce o pojemności 250 cm3, dodać 100 cm3 roztworu wodnego HC1 1:3 (1.19) o temperaturze pokojowej. Zawartość zlewki wymieszać, a nierozpuszczoną pozostałość rozetrzeć starannie pręcikiem szklanym i po 15 min zlać przez dekantację. Następnie dodać do osadu w zlewce 50 cm3 HC1 o tym samym stężeniu i trzymać na łaźni wodnej w temp. 90 - 100°€. Zawartość w zlewce przemyć dwa razy gorącą wodą i zlać przez dekantację. Pozostałość w zlewce zalać 50 cm3 5% Na2C03 i przetrzymać 15 min na łaźni parowej w temp. 90 - 100°C, po czym przemyć dwukrotnie gorącą wodą i zlać przez dekantację. Osad zalać 50 cm3 wody, zakwasić HC1 (1.19) wobec oranżu metylowego dodając nadmiar kwasu (3-4 krople) i przesączyć. Osad na sączku przemyć gorącą wodą około 6 razy aż do zaniku reakcji na chlorki, a następnie przenieść do uprzednio zważonego platynowego lub porcelanowego tygla i po spaleniu sączka prażyć do stałej masy w piecu elektrycznym lub na palniku gazowym w temp. 1000°C. Po ochłodzeniu w eksykatorze zważyć tygiel z osadem. Od otrzymanego wyniku odjąć masę tygla i obliczyć zawartość części nierozpuszczalnych Kcz.n. w procentach, za pomocą wzoru:
6