Skan86

102 Aneks

Podstawowe kwestie poruszane w rozdziale czwartym pracy dotyczą opinii na temat funkcjonowania prokuratury w Polsce oraz krytyki płynącej nie tylko ze strony środowiska prawniczego i opinii społecznej, ale też instytucji państwowych, także prokuratorów. W części tej omówione zostały też projekt)' zmian ustawy o prokuraturze, przygotowywane w ostatnich latach przez kolejnych ministrów sprawiedliwości, postulaty reform wysuwane przede wszystkim przez prokuratorów i doktrynę oraz odniesienie tych propozycji do zaleceń i wskazań organizacji międzynarodowych, w szczególności Organizacji Narodów Zjednoczonych i Rady Europy, w sprawie funkcjonowania prokuratury.

ZAKOŃCZENIE

Model prokuratury przyjęty w Polsce po Okrągłym Stole oparty został na wzorcu zaczerpniętym z regulacji występujących w niektórych państwach europejskich i w Stanach Zjednoczonych, zgodnie z którym urząd Prokuratora Generalnego piastuje Minister Sprawiedliwości. Rozwiązanie takie przyniosło, niestety, efekty przeciwne do zamierzonych. Prokuratura, zamiast instytucją niezależną, stała się organem mniej lub bardziej upolitycznianym w wyniku działalności kolejnych ministrów sprawiedliwości. Od piętnastu lat politycy zapowiadają przeprowadzenie gruntownej reformy prokuratury, zwiększającej gwarancje jej apolityczności. Taki miał być zasadniczy kierunek przeprowadzanych po 1989 roku nowelizacji ustawy o prokuraturze. Środowisko prokuratorskie wskazuje jednak na niewystarczający charakter tych kroków. Prokuratorzy, po złych doświadczeniach z okresu PRL-u, chcieliby także poczuć, że w demokratycznym państwie mogą działać bez kontroli, mającej cechy uwag politycznych, a nie merytorycznych. Telefony ze wskazówkami jak prowadzić postępowanie; zbytni nadzór wyższych szczebli prokuratury nad prokuratorami prowadzącymi postępowania w sprawach leżących w kręgu zainteresowań polityków i konieczność ciągłego składania raportów z działań prowadzonych w tych sprawach; obawa, czy można na zwykle stosowanym druku wezwać na przesłuchanie osobę zajmującą ważne stanowisko, czy raczej użyć specjalnej formy — takie między innymi przyczyny odejścia wymieniają byli prokuratorzy, którzy dziś wykonują inne zawody prawnicze.

Przedstawiciele nauki i praktycy wymiaru sprawiedliwości prowadzą dyskusję, w której stale pojawia się pytanie, w jaki sposób zahamować spadek prestiżu zawodu prokuratora i przywrócić zaufanie społeczne do działalności prokuratury. Przedstawiane są liczne, często rozbieżne, propozycje reform zaczerpnięte ze sprawdzonych wzorów wykorzystywanych w innych państwach. Najczęściej pojawia się jednak postulat uczynienia z prokuratury na powrót organu, który znajduje swoje umocowanie w Konstytucji.