P1020967 (2)

I

5. Technologia a doświadczenia Afroamerykanów

Na początku XX w. ponad 90% czarnoskórej ludności Stanóu Zjednoczonych zamieszkiwało tereny na południe od linii Mason^ -Dixona‘. Ogromna większość była związana z rolnictwem, któr. niewiele się różniło od tego w czasach, gdy sprowadzono ^ Ameryki pierwszych niewolników. Wprawdzie wojna secesyjna pr&, niosła im polityczną emancypację, to jednak nadal byli wyzyskiwa# w jarzmie systemu, który traktował ich prawie jak niewolników Po wojnie domowej i krótkim okresie odbudowy, kiedy czarno, skórzy uzyskali prawa polityczne, biali właściciele plantacji zdołaj ponownie ustanowić kontrolę nad swoimi dawnymi niewolnikami wprowadzając system dzierżawy za udział w zbiorach. Przymierając* głodem, pozbawieni ziemi i pracy czarni Amerykanie niechętnie oddawali się w zastaw nowego systemu dzierżawy. Polegał on g tym, że właściciel wydzierżawiał ziemię uprawną, udostępniał mieszkanie, ziarno siewne, narzędzia rolnicze i muły. W zamian za to, dzierżawca musiał oddać właścicielowi 40% zbiorów. Reszta mialj przypadać dzierżawcy, ale to nie było takie proste. Miesięczny zasiłek wypłacany dzierżawcom na pokrycie wydatków był zwykli za mały, co zmuszało ich do kupowania na kredyt w sklepie należącym do właściciela plantacji. Ceny artykułów były w nim często zawyżane, a odsetki od kredytu na ogół wygórowane W rezultacie, do czasu zbioru plonów zadłużenie dzierżawco* nieuchronnie przekraczało wartość zebranych płodów, zmuszając ich

j William Julius Wilson, The Declining Significance of Race: Blacks and Changiij American Institutions, Chicago: University of Chicago Press, 1980 s. 65. I Linii Masona-Dixona (granica między stanem Maryland a Pensylwanią) oddzielała przed wojną secesyjną stany, w których nie zniesiono niewolnictwa. (Przyp. tłum.).

do dalszego zadłużania się i uzależnienia Księgi rachunkowe najczęściej prowadzili plantatorzy, zwykle oszukując dzierżawców. System prawa o segregacji rasowej wraz z panującym terrorem zapewniał supremację białych i uległość siły roboczej

Większość czarnoskórych dzierżawców zajmowała się jedną z najbardziej pracochłonnych uprawą bawełny. Jej zbiór wymagał przesuwania się po polu na kolanach albo stałego pochylania się nad krzewami. Miękką watę bawełnianą otacza twarda szypułka, która kłuła ręce. Zebraną bawełnę wkładano do 35-kiIogramowego worka, ciągniętego przez robotnika za sobą na sznurku przywiązanym na plecach. Praca na polu trwała od wschodu do zachodu słońca. W tym czasie wprawny robotnik mógł zebrać ponad 90 kilogramów bawełny¹.

Chaty na plantacjach były prymitywne, bez ogrzewania i kanalizacji. Dzieci nie chodziły do szkoły i przeważnie pomagały na polu. System dzierżawy różnił się od niewolnictwa jedynie nazwą.

Podczas pierwszej wojny światowej i po jej zakończeniu coraz więcej czarnoskórych zaczęło się przenosić do miast na Północy, chcąc uciec przed nędzą rolniczego Południa. Ponieważ wojna odcięła napływ imigrantów, tamtejszym fabrykantom brakowało niewykwalifikowanej siły roboczej i zaczęli się starać o przyciągnięcie jej z Południa. Perspektywa zarabiania na życie dzięki pracy w fabryce zachęcała wielu Afroamerykanów, by zabrać swoje manatki, opuścić rodzinę, przyjaciół i szukać lepszego życia. Jednak większość czarnych wolała zostać nie ryzykując niepewnego życia miejskiego na Północy.

Wtedy w rolniczej delcie rzeki Mississippi zaszło wydarzenie, które miało na zawsze zmienić warunki życia Afroamerykanów. 2 października 1944 r. około 3 tysięcy ludzi stłoczyło się na polu bawełnianym pod Clarksdale, aby oglądać pierwszy udany pokaz działania maszyny do zbioru bawełny. Nicholas Lemann opisuje całe wydarzenie w książce The Promised Land. „Maszyny pomalowane na jaskrawoczerwony kolor wjechały między rzędy krzewów bawełny. Każda miała na przedzie zamontowany szereg wrzecion wyglądających jak szeroko otwarte usta z metalowymi, osadzonymi pionowo zębami. Wrzeciona długie na palec obracały się w taki sposób, że

98

99

1

Nicholas Lemann, The Promised Land: The Great Black Migration and How It Changed America, New York: Vintage Books, 1992 s. 5, 8.