7334803698

2. Chirurgia kliniczna w Polsce na początku XX wieku 21

w Wilnie, Michała Hładija, Antoniego Zalewskiego, Juliusza Zarębę oraz Stanisława Nowickiego⁹.

W Poznaniu dużą pomocą przy organizacji Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Adama Mickiewicza, który został utworzony 7 maja 1919 r., służył prof. Ludwik Rydygier, który był gotów przyjąć funkcje organizatora wydziału, jednak jego nagła śmierć (1920) przekreśliła te plany¹⁰. Katedra i Klinika Chirurgii została powołana przez senat 1 października 1920 r. i objął ją prof. Antoni Tomasz Jurasz^{1 2}, wcześniej kierujący Szpitalem św. Marii we Frankfurcie nad Menem. W 1923 r. powstała nowoczesna Klinika Chirurgii w Szpitalu SS Miłosierdzia. Prof. A.T. Jurasz kierował kliniką do 1939 r. W latach 1924-1925 wybudowano laboratorium kliniczne z pracowniami: chemiczną, bakteriologiczną, histopatologiczną i hodowli tkanek. Głównymi kierunkami zainteresowań lekarzy z tego ośrodka była patofizjologia, chirurgia tarczycy, nowotworów złośliwych i kostno-stawowa. Był to wiodący ośrodek w chirurgii onkologicznej - chirurgii nowotworów złośliwych.

W Poznaniu otwarto też pierwszą w Polsce Klinikę Ortopedyczną, której kierownikiem był Ireneusz Wierzejewski¹².

Uniwersytet Warszawski powstał 15 listopada 1915 r., a Wydział Lekarski utworzono 24 sierpnia 1916 r. Początkowo rolę klinik spełniały oddziały chirurgii w warszawskich szpitalach, a same kliniki powoływano od 1918 r., jednak tak naprawdę zaczęły one funkcjonować od 1920 r. I Klinikę Chirurgii początkowo objął Leon Kryński wywodzący się z UJ, a następnie Antoni Leśniewski (1920-1936). Klinika ta zajmowała się chirurgią przewodu pokarmowego, chirurgią wątroby, urologią i ginekologią¹³. Prof. A. Leśniewski opisał ziarninujące zapalenie końcowego odcinka jelita krętego na wiele lat przed Croh-nem. Z Kliniki tej wywodzą się liczni chirurdzy, którzy w okresie międzywojennym rozpoczynali karierę naukową i tworzyli podstawy rozwoju chirurgii po II wojnie światowej, m.in. docent Jan Mossakowski (1929), asystenci Henryk Noszczyk i Leon Manteuffel¹⁴.

Uniwersytet w Wilnie utworzono w październiku 1919 r., a Katedra i Klinika Chirurgii rozpoczęła działalność w 1922 r. W latach 1922-1939 jej kierownikiem był prof. Kornel Michejda¹⁵, przybyły z Krakowa uczeń Bronisława Kadera. Główne zainteresowania lekarzy z tego ośrodka dotyczyły chirurgii jamy brzusznej. Kornel Michejda wykonał plastykę jelita grubego, zajmował się chorobami otrzewnej, jelit i wyrostka robaczkowego¹⁶.

Powołanie prof. Ludwika Rydygiera na dyrektora Kliniki Chirurgii i jej otwarcie 22 maja 1897 r. w nowym budynku przy ulicy Pijarów 4 rozpoczyna okres świetności Kliniki Chirurgii Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. W tym

1

⁹    „Zarys dziejów chirurgii polskiej” red. W. Noszczyk PWN Warszawa 1989, s. 280-283 [Zarys].

¹⁰    [Sokół] s. 83-84.

2

   Album, s. 110.

¹²    Zarys, s. 299.

¹³    Tamże, s. 289.

¹⁴    Tamże, s. 291-292.

¹⁵    Album, s.176.

¹⁶    Zarys, s. 302.