str183

&

-    rzeki klimatów podzwrotnikowych; mają rytm wezbrań nawiązujący do na przemian występujących pór suchych i deszczowych;

-    rzeki typu pustynnego; nie tworzą systemów rzecznych, są zasilane epizodycznymi opadami oraz wodami podziemnymi spływającymi do dolin typu wadi;

-    rzeki klimatów monsunowych; są zasilane przez obfite opady w porze monsunowej;

-    rzeki klimatu równikowego; prowadzące przez cały rok mniej wiecej tyle samo wody.

Spośród licznych klasyfikacji ustroju wodnego rzek na szczególną uwagę zasługują typologie Pardego i Lwowicza, które dotyczą rzek całej kuli ziemskiej.

Klasyfikacja Pardego jest stosunkowo prosta i bardzo przejrzysta. Podstawą jej jest rodzaj zasilania rzek i liczba okresów o ekstremalnych (maksymalnych i minimalnych) przepływach. Parde wyróżnia trzy rodzaje zasilania rzek: śnieżny, deszczowy i lodowcowy. Do charakterystyki typów ustrojów rzecznych wprowadził miesięczny współczynnik przepływu, który umożliwia porównanie rzek różnych co do zasobności. Na podstawie przebiegu tego współczynnika wyróżnił trzy typy ustrojów wodnych: prosty, złożony pierwotny i złożony zmienny. Ustrój prosty charakteryzuje się jednym okresem wysokich i jednym okresem niskich przepływów (rys. I57a). Oznacza to, że rytm odpływu rzeki wiernie odzwierciedla okresy wzmożonego i zmniejszonego zasilania. W tym typie ze względu na źródło zasilania Parde wydzielił 5 podtypów:

Rys. 157. Ustroje rzeczne; a - proste (1 oceaniczny, 2 - śnieżny równinny, 3 - śnieżny górski, 4 - lodowcowy), b - złożone (1 - śródziemnomorski, 2 - śnieżno-deszczo-wy. 3 deszczowo-śmeżny)

I83

o

©

©

&

Cl

C

C

CO

o

rr.

a>

co

co

co

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader