Strona090

Tablica 5!5

. 1'ugoda	Współczynnik przepuszczania światła u
Dobra	0.9
Śiudnia	0,8
l.ckka nifl.t	O,li
Muła	o,:;7
(łysin mufla	0,01 ló

Odległość widzialności punktowego źródła światła zależy jedynie od jego światłości, a nie od jaskrawości.

§ 2. WYMAGANIA STAWIANE MASOM SMUGOWYM

Masy smugowe powinny przede wszystkim spełniać wymaganiu stawiane masom oświetlającym, a mianowicie:

1)    przy paleniu powinny wydzielać maksimum energii świetlnej,

2)    powinny palić się z niewielką prędkością — kilku mm/sek.

Oprócz tego wymaga się, aby masy smugowe spełniały jeszcze pewne dodatkowe warunki, uzasadnione specjalnie trudnymi i bardzo specyficznymi okolicznościami, w których przebiegają procesy zapalenia ich oraz procesy palenia. Warunki te są następujące:

1.    W większości przypadków (szczególnie przy konstrukcjach wskazanych na rysunkach 30—34) masy smugowe podlegają bezpośrednio działaniu wielkich ciśnień, które wytwarza palący się proch w przewodzie lufy broni palnej.

2.    W momencie strzału cały ładunek pocisku, a więc i masa smugowa, podlega wielkim naprężeniom wskutek bezwładności pocisku.

3.    Obrót pocisku w czasie lotu (liczba obrotów pocisków małokalibrowych jest rzędu kilku tysięcy na minutę) powoduje powstanie znacznych sił odśrodkowych w masie smugaczy i w produktach palenia.

4.    W czasie lotu pocisku na torze w jego części dennej tworzą się prądy wirowe powietrza i powstaje podciśnienie.

5.    Małe rozmiary smugaczy, a więc i małe rozmiary płomienia smugaczy, sprzyjają szybkiemu chłodzeniu płomienia.

W związku z powyższym masy smugowe powinny ponadto spełniać następujące warunki:

1)    po zaprasowaniu masy te powinny mieć znacznie większą wytrzymałość niż wszystkie inne postacie mas pirotechnicznych;

2)    masy mimo silnego zaprasowania powinny dobrze zapałać się od mas podpałowych;

3)    po spaleniu w osłonie smugacza powinna pozostawać maksymalna ilość żużla.

Niespełnienie pierwszego warunku prowadzi do częściowego lub całkowitego wypalenia się smugacza w przewodzie lufy, wskutek czego obserwuje się smugę „krótką” lub pocisk bez smugi, przy czym obserwuje się szybkie niszczenie lufy.

Drugi warunek narzuca jako konieczność stosowanie w masach łatwopalnych substancji palnych (np. magnezu).

Ostatni warunek jest szczególnie ważny dla tych rodzajów pocisków, których ciężar smugacza jest znaczny w porównaniu z ciężarem samego pocisku. Warunek ten wypływa z dążności do uzyskania prawidłowego lotu pocisku łącznie ze smugaczem. Im więcej żużla zostanie po wypaleniu smugacza, tym mniejsza będzie całkowita strata ciężaru pocisku i tym mniej odchyli się on od normalnego toru. Szczególnie wielkie znaczenie posiada tworzenie się żużla dla smugowych pocisków karabinowych. Ciężar masy smugowej stanowi około 10% ciężaru całego pocisku.

W związku z powyższym należy dodać, że w praktyce ostatni warunek nie zawsze może być spełniony w stopniu dostatecznym. I chociaż z reguły ciężar stałych produktów palenia wynosi 60—80% ciężaru masy, to jednak część ich zostaje przez strumień gazów uniesiona ze strefy reakcji w powietrze. Doświadczenie wykazuje¹, że ciężar żużla pozostającego w smugaczu wynosi 35—45% ciężaru całej masy.

Jest pożądane, aby oprócz podanych wyżej podstawowych wymagań został spełniony również warunek dobrej sypkości masy przy dozowaniu jej do smugacza, gdyż dozowanie odbywa się objętościowo za pomocą specjalnych przyrządów.

§ 3. SKŁAD MAS SMUGOWYCH. METODY BADANIA MAS

Zasady układania recept mas smugowych (zwłaszcza mas o smudze białej) są bardzo zbliżone do zasad, którymi kierujemy się przy układaniu recept mas oświetlających.

Podstawowe składniki mas smugowych stanowią utleniacz, substancja palna i lepiszcze.

183

1

I. Bystro w: Kratkij kars piroliechnii, Oborongiź, 1940 sir. 109.