strona (459)

4. Wielu pacjentów po pewnym czasie kupuje lampę, by wykonywać naświetlania w domu, pod nadzorem fizykoterapeuty.

Metoda PUVA

W odróżnieniu od metody tradycyjnej, PU-VA (ang. photochemotherapy with ultra-violet A - fotochemioterapia promieniami nadfioletowymi A) jest metodą stosowaną pod ścisłym nadzorem fizykoterapeuty i z tego względu bardzo rzadko zezwala się pacjentowi na samodzielne jej stosowanie, a właściwie nigdy. Dwie godziny przed rozpoczęciem naświetlania pacjent musi przyjąć dawkę preparatu fotodyna-micznego zwiększającego wrażliwość skóry na promieniowanie nadfioletowe (zazwyczaj psoralen).

W okresie 8 godzin od przyjęcia leku pacjent powinien unikać wystawienia na promienie słoneczne.

Czas naświetlania skraca się do 10-15 sekund, bardzo rzadko przekraczając 1 minutę. Do zabiegu wykorzystuje się źródła nadfioletu emitujące promieniowanie w paśmie A (360 nm). Dlatego też do naświetleń metodą PUVA należy stosować odpowiednie lampy zakupione specjalnie w tym celu.

Naświetlania ogólne (całego ciała)

Jeżeli wskazane jest naświetlanie całego ciała pacjenta, dobrze jest zastosować technikę „ćwiartkowania”, dzięki której każdy fragment ciała otrzymuje tę samą dawkę promieniowania.

1. Pacjent zdejmuje ubranie i kładzie się na leżance na brzuchu. Wykonujący zabieg okrywa pacjenta od talii w dół, tak aby naświetlaniu poddana była górna część tułowia.

2.    Należy zakryć górną część ciała pacjenta, odkrywając do naświetlania dolną.

3.    Pacjent przewraca się na wznak. Zakryć część ciała pacjenta od talii w górę i kontynuować naświetlanie.

4.    Zakryć dolną część ciała pacjenta. Naświetlać górną część tułowia i twarz. Należy chronić oczy, nos, brodawki piersiowe i obszary na brzuchu, w których pod skórą widać zarysy kości. Miejsca te należy zakryć wilgotnymi płatami gazy lub posmarować dodatkową warstwą wazeliny.

Powyższy sposób wykonania zabiegu pozwala na uzyskanie w przybliżeniu takiego samego poziomu napromienienia wszystkich partii ciała.

Specjalne lampy

Lampa Kromeyera

Lampa Kromeyera (ryc. 3-9) jest specjalnym rodzajem urządzenia emitującego dalekie pasma promieniowania nadfioletowego. Wykorzystuje się ją w leczeniu zmian otwartych, owrzodzeń i zmian w obrębie jam ciała. Lampa Kromeyera używana jest tylko do naświetlań miejscowych, a nie ogólnych. Obszar napromieniany jest niewielki w porównaniu z innymi lampami, niekiedy ma mniej niż 10 cm średnicy. Do leczenia zmian wewnątrz jamy ustnej i otwartych ran stosuje się dodatkowe elementy zmniejszające średnicę wiązki promieni do 2,5 cm. Głowica lampy wywiera ucisk na skórę, powodując miejscowe krótkotrwałe niedokrwienie, dzięki czemu promienie przenikają głębiej. Niszczenie tkanek jest jednym z bardziej delikatnych i ważnych zastosowań tego typu lamp. Naświetlania lampą Kromeyera należy stosować jedynie w ramach kompleksowego planu leczenia chorób skóry, w tym leczenia chirurgicznego.

49