słow023

Pomiędzy (nadwiślańskimi?) Sklawinami a dorzeczem środkowej Łaby, gdzie podówczas mieszkało germańskie plemię Wamów, ciągnęły się zatem ziemie zaludnione słabo lub wręcz pozbawione osadnictwa (Ryc. 1). U u jścia Wisły żyli tajemniczy Widiwariowic, którzy „zebrali sięzrozmaitych narodów j ak gdyby do jednego schroniska i utworzyli osobne plemię”. Byłby to więc swoisty konglomerat etniczny (nazwa nosi cechy germańskie), utworzony zapewne przez uciekinierów z ziem ogarniętych zamieszaniem wielkiej wędrówki ludów. Jak pisze Jordancs, „za nimi żyją nad brzegiem oceanu [tzn. Bałtyku] Estowic [Bałtowic]”.

Obszar przykarpacki zajmowali Sklawinowic, tereny usytuowane dalej na wschodzie - Antowie. O siedzibach domniemanych Wenetów „w węższym znaczeniu” (jako ewentualnego trzeciego odłamu Słowian według Jordancsa) nic bliżej nic wiadomo. Jeśli realnie istnieli, to jedyne dające się zaakceptować miejsce ich pobytu leżałoby na północ (w żadnym wypadku nic na zachód, jak sądzą niektórzy badacze!) od obydwu lub jednego z wcześniej wymienionych ludów.

O obecności Słowian już w połowic VI w. gdzieś na peryferiach (północnych?) lub przynajmniej w bliskim sąsiedztwie Kotliny Karpackiej zdają się świadczyć opisane przez Prokopa fakty z życia Hildigisa, pretendenta do tronu longobardzkicgo. Również powstały przed 570 r. hagio-graficzny wiersz Marcina z Bracary wymienia nazwęó’c7nvt« w kontekście sugerującym pobyt Słowian w północnych partiach basenu środkowego Dunaju.

Jordanesowa identyfikacja Słowian z Wenetami sprowokowała nie stygnący spór naukowy, który na gruncie danych historycznych ma rozstrzygnąć kwestię bardzo zasadniczą: gdzie znajdowały się terytoria prasłowiański! przed VI w. n.c. Seria źródeł antycznych z I-IV w. n.c (Pliniusz Starszy, Tacyt, Klaudiusz Ptolemeusz, Tabuh Peutingeriana oraz Marcjanus Herakleota) wzmiankuji Wenetów na terenie Europy Środkowo-Wschodniej i Europ; Wschodniej, przeważnie bez wystarczająco dokładneg umiejscowienia (inni starożytni Wenetowie, na pewn niesłowiańscy, znani są w kilku regionach rozsianych p zachodniej i południowej części kontynentu). Od dziesięcic leci wielu historyków z różnym powodzeniem próbuj rozwikłać zagadkę, którzy z rzymskich i greckich autora mówią o przodkach Wenetów Jordanesa. Łączy się z ti drugie równic doniosłe, aczkolwiek bardziej szczcgółov pytanie: czy w pierwszych stuleciach po Chrystusie siedzi] Wenetów sięgały na zachodzie po Wisłę i jeszcze dalej.

Wiele przemawia za tym, że najbardziej wiarygod nawiązanie genetyczne łączy słowiańskich Wenetów Jordai sa z Wenetami Tacyta, krótko opisanymi pod koniec I w. ij w dziele Germania. Zamieszkiwali oni rozległą przcslrz pomiędzy plemionami fińskimi na północy i germański Pcucynami-Bastamami oraz nomadzkimi Sarmatamif południu wschodniej Europy. Sposób życia różnił ich stcpowców i półdzikich Finów. Wielki historyk rzyrrj wiedział, że Wenetowie „budująstałc domy, noszą tan] lubują się w pieszych marszach i chyżości”¹.

Zaczerpnięte z tradycji gockiej, a przytoczone pi Jordanesa starsze wiadomości o Słowianach-Wenetach

^ł Dobrze uzasadnione wnioski w sprawie tożsamości wschot europejskich Wenetów przedstawili D.A. MaCinskij i M.A. Tichanova ( oraz i. Kolendo (1984).