Zzz1441

I goMżial 41 III A

(2)    Górna jedna trzecia przełyku, podobnie jak górny zwieracz przełyku, jest zbudowana z mięśni szkieletowych znajdujących się pod kontrolą włókien nerwu błędnego, pochodzących z jądra dwuznacznego.

(3)    Dolne dwie trzecie przełyku są zbudowane z mięśni gładkich. Ich aktywność podlega kontroli przywspółczulnej przez włókna pochodzące z grzbietowego jądra ruchowego nerwu błędnego. Włókna te unerwiają wewnętrzne neurony pośredniczące, leżące w warstwie mięśni gładkich przełyku. Neurony pośredniczące uwalniają neuroprzekainik hamujący, jakim jest naczy-nioaktywny peptyd jelitowy (VIP) lub tlenek azotu (NO)¹.

(4)    Dystalny odcinek przełyku, długości około 2 cm, tworzy dolny zwieracz przełyku. Zwieracz ten nie stanowi wyodrębnionego mięśnia, ale charakter jego skurczu jest zupełnie inny niż pozostałej części przełyku. W okresie spoczynkowym (kiedy nie ma skurczów perystaltycznych) toniczna aktywność nerwu błędnego pobudza dolny zwieracz przełyku do skurczu. Pozostała część mięśni gładkich jest w tym czasie zwiotczona.

b. Typy perystałtyki przełyku. Perystaltykę przełyku można podzielić na pierwotną i wtórną.

(1)    Perystaltykę pierwotną wyzwala połykanie. Perystaltyka ta zaczyna się wtedy, kiedy pokarm przechodzi z gardła do przełyku.

(a)    Po wejściu pokarmu do przełyku zwieracz górny się zamyka, zapobiegając zarzucaniu pokarmu do jamy ustnej, natomiast zwieracz dolny otwiera się i pokarm może swobodnie przechodzić do żołądka.

(b)    Fala perystaltyczna przesuwa się dość wolno (3-4 cm/s), w związku z czym przesunięcie pokarmu z jamy ustnej do żołądka (odcinek około 30 cm) zajmuje około 9 s. Dzięki sile ciężkości płyny przechodzą przez przełyk znacznie szybciej.

(c)    Po przejściu pokarmu do żołądka następuje skurcz zwieracza dolnego, co zapobiega zarzucaniu treści żołądkowej do przełyku.

(d)    Jeżeli połykaniu nie towarzyszy przejście pokarmu do przełyku, to fala perystaltyczna jest bardzo słaba lub wcale nie występuje.

(2)    Perystaltykę wtórną zapoczątkowuje obecność pokarmu w przełyku. Każda substancja pozostająca w przełyku pobudza mechano- lub chemore-ceptory.

(a)    Po ustaniu pierwotnej perystałtyki resztki pokarmu obecne w przełyku powodują rozciąganie mechanoreceptorów, co rozpoczyna następną falę perystaltyczną.

(b)    Wtórna perystaltyka trwa, dopóki resztki pokarmu nie zostaną usunięte z przełyku.

c. Koordynacja perystałtyki przełyku

(1)    Pierwotna perystaltyka przełyku jest koordynowana przez włókna nerwu błędnego pochodzące z ośrodka połykania w opuszce. Włókna te są aktywowane w trakcie odruchu połykania. Wagotomia, znosząca impulsację eferentną z ośrodka połykania, eliminuje pierwotną perystaltykę przełyku.

(2)    Wtórna perystaltyka przełyku jest koordynowana przez wewnętrzne unerwienie przełyku. Włókna aferentne unerwiają w ścianie przełyku receptory wrażliwe na rozciąganie, dzięki czemu pobudzane są odpowiednie neurony wewnętrznego unerwienia przełyku. Wagotomia ma wobec tego znikomy wpływ na wtórną perystaltykę przełyku.

1

VIP aktywuje syntetazę tlenku azotu [przyp. red.]¹