image064 (15)

B. Nirmwtko. K<italrr>w siebie. Wteiowi 2007. ISBN 978-S&6OS0?■1I-8,< «* WAIP2O07

hformdr>7ac>} uaema się 129

regulujące przebieg nauczania programowanego (informatory, repetyto-ry, trenery i egzaminatory) oraz komputery, mogące - przy odpowiednim oprogramowaniu - podjąć każdą z tych funkcji. Środki złożone sprzężone komputerem w system umożliwiają kształcenie multimedialne, harmonijnie wykorzystujące wiele urządzeń.

Środki złożone usprawniają prezentację środków prostych (tekstów, obrazów), ale nie zapewniają - same przez się - interakcji dydaktycznej, czyli wzajemnego oddziaływania rzeczywistości na ucznia i ucznia na rzeczywistość. Uczeń może pozostać jedynie odbiorcą przekazu (tekstu, filmu, koncertu muzycznego, pokazu doświadczenia), bez możliwości wpływania na jego przebieg, a więc pozostając w kręgu dydaktyki tradycyjnej. Z kolei pewne środki proste, jak narzędzia rzemieślnicze lub przybory do gier dydaktycznych, umożliwiają bogate interakcje dydaktyczne.

Ponieważ uczenie się nowych czynności jest łatwiejsze przy wyższym autentyzmie (niższej symulacji), a w przypadku umiejętności praktycznych ćwiczenie i obserwowanie wyników działania jest niezbędne, potrzebujemy podziału środków według poziomu aktywności ucznia. Rozróżnimy dwie następujące kategorie:

1.    Środki pasywne, przez które uczeń jedynie odbiera informację (krajobrazy, okazy martwe, obrazy, filmy, audycje muzyczne, modele, teksty graficzne, słowne i w dowolny sposób kodowane).

2.    Środki interaktywne, przez które uczeń odbiera i przekazuje informację (narzędzia pisarskie, rzemieślnicze i wyrazu plastycznego, instrumenty muzyczne, uprawy, hodowle, modele ruchome, przybory do gier, programy komputerowe).

Środki pasywne mogą łatwo przekazywać dużą ilość gotowej informacji, ale w dydaktyce współczesnej środki interaktywne, głębiej angażujące ucznia, odgrywają stale rosnącą rolę. Można je wykorzystać pasywnie, do pokazu i pracy ze źródłami, ale ich główna wartość polega na wspomaganiu praktycznego działania ucznia.

Informatyzacja uczenia się

Wśród złożonych środków interaktywnych szczególne miejsce zajmuje komputer. urządzenie elektroniczne służące do przetwarzania informacji. Jego siłą jest ogromna szybkość wykonywanych operacji, wierne przechowywanie informacji i łatwe jej odtwarzanie.

Charakterystyczną właściwością nauczania wspomaganego komputerowo, w którym komputer wykonuje istotną część funkcji nauczyciela, jest indywidualizacja kształcenia, polegająca na dostosowaniu treści, formy i tempa kształcenia

wvAv.waip.com.pl

B. Nirnurtko, Kotula Kre -zielne. Warszawa 2007. ISBN B7S JU^OSW-l 1 -8. ■£ ły, WAiP 2007

130 RwdzuK Autentyzm ucierta»ę

do różnic między poszczególnymi uczniami. Indywidualizacja kształcenia ma długą historię w dydaktyce (Lewowicki, 1977), ale dopiero wspomaganie komputerowe pozwala na jej rozwinięcie na szeroką skałę.

Komputer jest podstawowym narzędziem współczesnej technologii kształcenia, jako teorii projektowania, wyposażania i oceny skuteczności tego procesu. Technologia kształcenia jest zaś pojmowana bądź jako osobny kierunek dydaktyki (Strykowski, 1993; Zaczyński, 1993), bądź jako część technologii informacyjnej, to jest zespołu środków i metod przetwarzania, przechowywania i wykorzystania informacji.

„Ekspansja technologii informacyjnej jest porównywalna z wynalezieniem pisma, a później - druku" - napisał najwybitniejszy polski znawca tej dziedziny. Maciej Sysło (2005, s. 34). Wszystkie te wynalazki - pismo, druk i komputer - bardzo silnie wspomagają edukację. Technologia informacyjna wnosi do niej następujące ułatwienia (tamże, s. 37):

1.    Pozwala na wybór czasu i miejsca uczenia się. a w szczególności na kształcenie zdalne (kształcenie na odległość), w którym uczeń pozostaje w kontakcie (pisemnym lub głosowym) z nauczycielem, nie opuszczając miejsca zamieszkania.

2.    Pozwala na pożądane modyfikacje i „negocjowanie" treści kształcenia według potrzeb, osiągnięć, zainteresowań i osiągnięć ucznia.

3.    Umożliwia samodzielne poszukiwanie potrzebnej informacji i znacznie przyśpiesza dostęp do niej.

4.    Podnosi poziom celów uczenia się, umożliwiając nic tylko odbiór i zapamiętanie informacji, lecz także jej stosowanie w sytuacjach typowych i problemowych (rozwiązywanie zadań i programowanie operacji).

5.    Uczy organizacji (gospodarki czasem i wysiłkiem) pracy indywidualnej i zbiorowej (wymiana informacji, grupy dyskusyjne).

6.    Wytwarza i zacieśnia więzi osobiste, także między osobami, które (np. ze względu na introwersję) w zwykłych okolicznościach nie nawiązałyby kontaktu.

Technologia kształcenia nic tylko ułatwia uczenie się, lecz także usprawnia uzyskiwanie i wykorzystywanie informacji o jego wynikach. W tej roli wspiera diagnostykę edukacyjną, będącą rozpoznawaniem warunków, przebiegu i wyników kształcenia. Teoretycy pomiaru dydaktycznego, który jest główną metodą diagnostyki edukacyjnej, wyróżniają cztery etapy komputeryzacji pomiaru osiągnięć uczniów (Bunderson i in., 1989; Daszkiewicz, 2005):

1. Testowanie skomputeryzowane, w którym komputer służy do przedstawiania zadań, rejestrowania rozwiązań, obliczania punktów i przedstawiania wyników pomiaru.