Image16 (16)

Podstawy

Odległość [m]    12    3    4    6    10

Współczynnik [dB]    O -6-10 -12 -16 -20

MOC (W) 0,01 0,02 0,04		0,1	0,25	0,5	1	2	4	10 25 50 100
Współczynnik (OB] -20 -17	-14	-10	•0	-3	0	3	6	10 14 17 20
Tabela 2
Tabela 3
Wysofcotć pomieszczania lm]	2,5	3.0	3,5	4,0	4,5	5,0	5,5	«,o
Współczynnik głośności (dB)	0	•3,5	-6	-8	-9,5 -11		-12	-13
Ostł |m]	2	3	4	5	6	7	8	9
Dlui |ml	1,2	1,8	2,4	2,9	3,5	4,2	4,8	5,4

^ cl-rlii ji

Fot. 30

Elementarne obliczenia

Obliczenia dotyczące akustyki są trudne, a wyniki teoretycznych analiz bardzo często nic potwierdzają się w rzeczywistości. Najczęściej chodzi głównie o to, że dźwięk się wielokrotnie odbija od wszelkich twardych powierzchni i te odbite, opóźnione dźwięki „rozmywają” dźwięk bezpośredni i zmniejszają zrozumiałość. Jednak problem ten dotyczy głównie systemów, gdzie wymagana jest wysoka jakość dźwięku i bardzo dobra zrozumiałość mowy.

Natomiast podstawowe obliczenia są łatwe. Trzeba rozumieć, co to jest skuteczność (efektywność głośników), podawany przez wytwórcę parametr, wyrażany w decybelach (zazwyczaj 88...95dB>. Podana liczba decybeli to natężenie dźwięku (w uproszczeniu -głośność) przy zasilaniu mocą IW, w odległości lm, w osi głośnika, jak pokazuje rysunek 28. Jeśli odległość jest inna niż Im (w praktyce większa), możemy wykorzystać tabelę 1.

1m

Rys. 2B

Tabela 1

22

Z kolei gdy moc dostarczona do głośnika będzie inna, wykorzystamy tabelę 2.

Przykładowo głośnik lub zestaw głośniko wy o katalogowej efektywności 90db (IW/lm) przy zasilaniu go mocą 4W w od leglości lm zgodnie z tabelą 2 wytworzy dźwięk o poziomie 96dB (90+6). Natomiast w odległości 3m, zgodnie z tabelą 1, poziom dźwięku wyniesie 86dB (96-10).

Czy to dużo, czy mało? Nie wchodząc w szczegóły, można przyjąć, że w „spokojnych" systemach, gdzie nie jest potrzebna duża głośność (sale konferencyjne, radiowęzły), wystarczy przyjąć maksymalną głośność przy uchu słuchacza 80dB...85dB. Tylko przy nagłośnieniu obiektów sportowych czy plenerowych imprez muzycznych maksymalna głośność powinna być większa. W przypadku dyskotek maksymalna głośność przekracza 90dB, co zresztą jest szkodliwe dla słuchu, ale to odrębny problem.

W przypadku niezbyt dużych obiektów zamkniętych prostym, bezpiecznym rozwią zaniem jest zastosowanie sufitowego systemu

Rys. 29

«O^u    60°

Wrzesic7

dystrybucyjnego z wieloma głośnikami, by każdy ze słuchaczy znalazł się w „stożku dobrej zrozumiałości" (rysunek 29). Wtedy obliczenia dotyczące liczby mocy głośników są zaskakująco proste. Otóż w systemie nagłośnienia sufitowego można przyjąć odstęp miedzy głośnikami D oraz spodziewane zmniejszenie głośności dźwięku według tabeli 3.

Tylko na pozór współczynnik głośności nie zgadza się z tabelą 1 trzeba pamiętać, żc uszy siedzącego czy stojącego słuchacza znajdują się 1,1... 1,8m nad podłogą - stąd różnice.

Przykład 1

Policzmy wymaganą liczbę i moc głośników oraz moc wzmacniacza do nagłośnienia sali wykładowej o wymiarach I0xl5m. czyli o powierzchni I50m² i wysokości 3,5m. Zakładamy, żc maksymalna głośność dźwięku ma być równa 83dB, co z zapasem wystarczy dla przekazu słownego i niezbyt głośnej muzyki.

Chcemy uzyskać bardzo dobrą zrozumiałość, więc zgodnie z tabelą 3 dla wysokości pomieszczenia równej 3.5m wstępnie planujemy odstęp między głośnikami równy 2,4m. Zastosujemy zakupione w Tonsilu, lfl-wato-wc głośniki sufitowe o skuteczności 95dB, pokazane na fotografii 30 (wersję bez transformatorów głośnikowych).