Image24 (7)

Podstawy

innych wyrobów zawierających metaliczny ołów. Natomiast wyeksploatowane urządzenia elektroniczne do tej pory trafiają w ogromnych ilościach na publiczne wysypiska śmieci, stwarzając ryzyko przeniknięcia ołowiu do gleby i wód gruntowych (w postaci azotanu ołowiu, tworzącego się pod wpływem kwaśnych deszczów).

Przepisy wymuszone przez RolIS, WEEE i ELV mają to znacząco zmienić, niemniej sprawa wcale nic jest oczywista, jak mogłoby się wydawać. Otóż RoHS nie eliminuje ołowiu z wszystkich urządzeń elektrycznych i elekotronicznych - w definicjach jest następujący zapis: „sprzęt elektryczny i elektroniczny" lub SEF. ” oznacza sprzęt, którego prawidłowe działanie uzależnione jest od prądu elektrycznego lub pól elektromagnetycznych oraz sprzęt do wytwarzania, przesyłania i pomiaru takiego prądu i pól zaliczających się do kategorii określonych w załączniku JA do dyrektywy 2002/96,'WE (OSEE) oraz przeznaczonych do wykorzystywania napięcia nieprzekraezającego 1000 woltów dla prądu zmiennego i 1500 woltów dla prądu stałego:

Rodzą się pytania, jaki sprzęt nie podlega RoHS?

Otóż me podlegają baterie (które zawierają różne silnie toksyczne substancje, ale są ohjęte innymi przepisami). Nie podlegają też urządzenia techniki wysokich napięć. Mamy do czynienia z przepisami, które same w sobie określają też pewne wyjątki. Do takich wyjątków' zaliczono m.in.:

-    ołów w typach stopów lutowniczych o wysokiej temperaturze topnienia (tj. cynowo-oio wiowe stopy lutownicze zawierające więcej niż 85% ołowiu),

-    ołów w stopach lutowniczych serwerów, pamięci i systemów układu pamięci (zwolnic nie udzielone do 20JO r),

-    ołów w stopach lutowniczych infrastruktury sieci urządzeń przełączających, sygnalizujących, transmitujących, a także sieci zarządza nia telekomunikacją,

-    ołów w elektronicznych częściach ccramicz nych (np. urządzenia piezoelektryczne).

Niemniej generalnie do produkcji typowego sprzętu elektronicznego, zarówno profesjonalnego, jak i urządzeń powszechnego użytku, ołowiu stosować me będzie wolno.

Skala problemu

Czyli od 1 lipca 2006 nie będzie wolno stosować do produkcji dotychczasowych stopów lutowniczych. Dotyczy to ręcznego lutowania (hand soldering), ale tu kłopot jest niewielki z uwagi na znikomy i coraz mniejszy udział tego sposobu montażu.

Problem dotyczy też lutowania rozpływo-wego [rejlow soldering), stosowanego powszechnie przy montażu SMD na pola lutownicze nakłada się pastę lutowniczą, na to przykleja elementy, a następnie lutowany moduł w precyzyjnie kontrolowany sposób jest podgrzewany do temperatury powodującej stopienie spoiwa lutowniczego zawartego w paście i trwałe związanie końcówek elementu z polami lutowniczymi.

Najwięcej kłopotu jest z montażem przewlekanym i mieszanym, gdzie na płytce obok elementów SMD występują też przewlekane. Standardowo stosuje się wtedy tak zwane lutowanie na fali (wcve soldering), gdzie płytka z zamocowanymi wstępnie elementami przechodzi przez wannę z płynnym stopem lutowniczym, a ukształtowana tam fala płynnego spoiwa zapewnia niezawodne połączenie końcówek elementów w polami lutowniczymi.

Wszystkie te trzy główne metody lutowania już dawno zostały staranie dopracowane i przy zastosowaniu spoiwa cynowo-ołowio-wego zapewniają doskonałe wyniki Teraz konieczność rezygnacji z ołowiu stwarza szereg poważnych problemów, ponieważ nie ma jednego dobrego stopu lutowniczego, który może zastąpić spoiwo Sn-Pb.

Jeśli nie ołów, to co?

Tym zagadnieniem zajmiemy się za miesiąc

Piotr Górecki

NOWOŚCI

Firma BIALL Sp. t o. o. z Gdańska wychodząc naprzeciw potrzebom klientów, wprowadziła do swojej oferty nowy produkt, znanej i cenionej tajwańskiej firmy XYTRONIC. Jest to cyfrowa stacja lutownicza XY LF-1000 o mocy 90W w wykonaniu antyelektrostatycznym (ESD), przeznaczona do lutowania bezołowiowego (fot. 1). Jest zaprojektowana dla obecnych i przyszłych zastosowań montażu elektronicznego.

Rączka lutownicza (210ESD) z elektronicznie regulowaną temperaturą grota umożliwia wykonywanie solidnych, niezawodnych połączeń lutowniczych. Jest połączona ze stacją za pomocą wielożyłowego przewodu wykonanego z trudno palnej gumy silikonowej. Unikalny układ elektroniczny umożliwia użytkownikowi regulację temperatury grota od 200°C do 450°C. Temperatura grota utrzymuje się w przedziale ±3°C wartości temperatury ustawionej. Wartość ustawionej temperatury oraz temperatury rzeczywistej grota jest prezentowana na wyświetlaczu cyfrowym.

Rewelacyjny układ elektroniczny „włączania w zerze” zapewnia ochronę podzespołów wrażliwych na przepięcia i przetężenia <np. układy CMOS) przed impulsami powstającymi przy załączaniu lub wyłączaniu zestawu podczas cyklów załączania grzałki. Obwody zasilacza stacji XY LF-1000 są odseparowane od sieci zasilającej przez wysokiej jakości transformator. Grzałka zasilana jest napięciem 32V. Kalibracja układów regulacji temperatury jest bardzo wygodna dzięki portowi kalibracji, umieszczonemu na płycie czołowej.

Stacja lutownicza automatycznie przełącza się w stan czuwania po 15 minutach bezczynności. Przejście w stan czuwania sygnalizowane jest poprzez zaświecenie diody PAUSE, a temperatura grota spada do ^xii wartości ustawionej temperatury, co pozwala na zaoszczędzenie energii elektrycznej oraz grota.

Stacja wyposażona jest w czyścik grotów, wykonany z wiórów mosiężnych, spełniający wymagania dyrektywy RoHS. Pozwala on na lepsze czyszczenie grota bez użycia wody i bez potrzeby zmniejszania temperatury grota, nic powodując jego ścierania.

Opcjonalnym wyposażeniem zestawu XY LF-1000 jest rączka pincetowa TWZ100 (fot. 2), która została zaprojektowana specjalnie dla elementów SMD, SOT, FLAT PACK itd. Rączka pincetowa jest wyposażona w 2 grzałki ceramiczne i może pracować zamiennie z rączką lutowniczą typu 210 ESD. Opcjonalnym wyposażeniem stacji jest również końcówka pochłaniacza oparów XY FXI (fot. 3), mocowana na rączce lutowniczej, podłączana do systemu odprowadzania oparów na linii produkcyjnej.

Elektronika Ola Wszystkich Listopad 2005 31